Komisja Europejska chce systemu wymiany informacji o pasażerach linii lotniczych

Utworzenie unijnego systemu wymiany informacji o pasażerach, którzy latają ze wszystkich państw trzecich do Unii Europejskiej i odwrotnie to jedna z propozycji legislacyjnych, jakie przyjęła Komisja Europejska w ramach strategii walki z terroryzmem. Pozostałe propozycje dotyczą przeciwdziałania wykorzystywaniu materiałów wybuchowych przez terrorystów oraz rozszerzenia na internet obecnej legislacji unijnej o karalności rekrutowania i nawoływania do aktów terrorystycznych.

Franco Frattini, komisarz ds. wewnętrznych podkreślił - Terroryzm stanowi zagrożenie dla politycznych fundamentów UE, jak również dla życia i dobrobytu naszych obywateli. Dodał - Musimy zachować czujność i odpowiednio oceniać zagrożenie, podejmując właściwe i proporcjonalne środki prewencyjne na poziomie europejskim i krajowym.

Komisja Europejska zaproponowała, aby przewoźnicy lotniczy udostępniali organom ścigania oraz jednostkom wyspecjalizowanym w działaniach antyterrorystycznych wszystkie dane o pasażerach oraz ich podróżach, tzw. PNR (Passenger Name Record). Chodzi aż o 19 różnych danych, między innymi: numery lotów, karty kredytowej, telefonu, adres, czy e-mail.

Frattini zaznaczył - Przewoźnicy i tak te dane już dziś zbierają w celach komercyjnych. Teraz chodzi o to, by przekazali je odpowiednim narodowym organom. Jednocześnie zapewnił, że zbierane dane nie będą obejmować informacji wskazujących na religię, pochodzenie etniczne i rasowe pasażera.

Zgodnie z propozycją dostęp do danych miałyby odpowiednie służby wszystkich państw przez pięć lat, a w szczególnych sytuacjach nawet przez dodatkowe osiem, czyli w sumie przez 13 lat od daty lotu.

Do tej pory kraje Unii Europejskiej zbierały oraz wymieniały się danymi pasażerów, którzy przybywali spoza UE tylko w ramach walki z nielegalną imigracją. Natomiast w związku ze zwalczaniem terroryzmu, pod naciskiem USA oraz Kanady, Unia Europejska zawarła umowy o przekazywaniu danych o pasażerach latających z państw członkowskich tylko do tych dwóch krajów.

Jedynie trzy kraje unijne: Wielka Brytania, Francja i Dania przyjęły akty legislacyjne związane ze zbieraniem i wykorzystywaniem danych PNR i rozpoczynają wdrażanie narodowych systemów.

Najnowsza propozycja Frattiniego dotyczy danych o pasażerach wszystkich lotów spoza Unii Europejskiej do któregokolwiek z państw członkowskich, czyli także z Rosji, Chin i odwrotnie, do których dostęp miałoby wszystkich 27 państw.

Komisarz Frattini zakłada, że nie będzie żadnego problemu ze zbieraniem danych od przewoźników unijnych. Jednak gorzej może być w przypadku przewoźników z państw trzecich. Trzeba będzie zmusić linię lotniczą, np. z Rosji, aby przekazywała władzom kraju unijnego, w którym ląduje, dane o swoich pasażerach. Frattini zaznacza - Będziemy przyjacielscy, ale surowi. Na początku zaproponujemy naszą metodę, a jeśli to nie zadziała, narzucimy. Spytamy, czy chcecie dalej lądować na terenie UE?

Każdy kraj Unii Europejskiej byłby zobowiązany stworzyć u siebie odpowiednią jednostkę informacyjną o pasażerach (Passenger Information Unit). Miałyby one być odpowiedzialne za zbieranie od przewoźników lotniczych danych PNR, a potem ich analizowanie pod kątem wyselekcjonowania osób, z którymi związane byłoby ewentualne ryzyko i które miałyby podlegać dalszemu sprawdzeniu przez odpowiednie służby danego państwa.

Według projektu dane w formie elektronicznej miałyby być przekazywane przez przewoźników najpóźniej 24 godziny przed planowanym odlotem, a także bezpośrednio po zamknięciu odprawy pasażerów. Natomiast w specyficznych przypadkach, gdyby zaistniało podejrzenie groźby zamachu terrorystycznego, przewoźnicy byliby zobowiązani przekazywać dane wcześniej.

Dodatkowo każda Passenger Information Unit byłaby zobowiązana przekazać uzyskane dane swojemu odpowiednikowi w innym kraju członkowskim na jego prośbę, jeżeli w grę wchodziłoby ryzyko zamachu terrorystycznego.

Kolejna propozycja, którą przyjęła Komisja Europejska dotyczy materiałów wybuchowych. Frattini zaproponował utworzenie unijnego systemu wczesnego ostrzegania w przypadkach zgubienia lub kradzieży materiałów wybuchowych, a także podejrzanych transakcji oraz stworzenie sieci europejskich ekspertów-saperów, którzy potrafiliby unieszkodliwić materiały wybuchowe wraz z personelem związanym z tym przemysłem.

W ramach rozpoczętej w 2002 roku unijnej strategii walki z terroryzmem Frattini zaproponował również nowelizację unijnej decyzji o przeciwdziałaniu terroryzmowi. Chodzi o to, aby państwa członkowskie uznały za czyny karalne podżeganie do aktów terroru oraz rekrutowanie członków ugrupowań terrorystycznych podejmowane także za pośrednictwem internetu.