Prestiżowa lista UNESCO z toruńską Starówką

Wpisanie toruńskiej Starówki na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO pozwala przyciągać do miasta coraz więcej turystów z całego świata. Jednak mieszkańcy Torunia nie zdają sobie z tego sprawy. Dlatego też magistrat postanowił ich uświadomić.

W tym tygodniu Toruń gościł konferencję, która omawiała raport okresowy UNESCO. Dokument zawiera opisy stanu utrzymania obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa w Europie i Ameryce Północnej. Zawarte są w nim informacje o tym, jak zachowały się zabytki kultury, o stopniu zainteresowania nimi władz lokalnych oraz o współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Dzięki temu spotkaniu Polacy mogli się dowiedzieć jak lepiej gospodarować obiektami, które trafiły na tę prestiżową listę. Magistrat ocenia - Wybór naszego miasta na miejsce konferencji świadczy, że organizacji zależy na podtrzymaniu dobrego wizerunku Starówki.

Urzędnicy uważają, że mieszkańcy nie zdają sobie sprawy, że akt ten dowodzi niezbicie ogromnej wartości toruńskiego gotyku. Lech Narębski, miejski konserwator zabytków przyznaje - Potrzebne jest jeszcze wypracowanie tej świadomości w mieszkańcach Torunia. I tym będziemy się w najbliższym czasie zajmować.

Władze polskich miast i obiektów, które zostały wpisane na listę UNESCO, przygotowują wspólny projekt, który ma ułatwić im współpracę i pozyskiwanie funduszy na utrzymanie zabytkowych obiektów. Powstające stowarzyszenie będzie nosić nazwę: Liga Polskich Miast i Miejsc Wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa. Swoją siedzibę będzie miało w Toruniu. Pierwsze spotkanie planowane jest jeszcze na wiosnę, na którym związek ma określić swoje najważniejsze działania. Andrzej Szmak, dyrektor magistrackiego wydziału promocji i informacji poinformował - Do pomysłu nie przekonał się na razie tylko Kraków.

Liga będzie łączyć zarządców obiektów, ale również gwarantować wzajemną pomoc i lobbing na arenie krajowej i międzynarodowej. Każdy z członków będzie wpłacał okresową składkę na działalność organizacji, jej wysokość będzie zależała od wielkości danego obiektu. Szmak wyznaje - O pieniądze musimy walczyć sami. Staramy się o fundusze rządowe oraz europejskie. Owszem, fakt wpisania na listę wówczas bardzo pomaga, ale niczego nie załatwia.

Toruń starał się o wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO od 1989 roku. Wtedy z inicjatywy Stowarzyszenia Pax powstał społeczny komitet działający na rzecz umieszczenia Starówki w gronie najciekawszych obiektów światowej kultury. Natomiast 1 marca 1989 roku odbyła się sesja naukowa, na której omówiono warunki wpisu i kryteria, jakie musi spełnić miasto.

Następnie władze Torunia oficjalnie wystąpiły do ministra kultury i sztuki z wnioskiem o wszczęcie starań polskiego rządu o wpisanie Starówki na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. W Instytucie Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa UMK powstała szczegółowa dokumentacja na ten temat. Pracami kierował profesor Jan Tajchman, a w czerwcu 1996 roku materiały zostały przekazane generalnemu konserwatorowi zabytków profesorowi dr Andrzejowi Tomaszewskiemu.

W październiku 1996 roku do Torunia przyjechał profesor dr architekt Jonas Glemźa, przedstawiciel Komitetu Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Po wydaniu przez profesora pozytywnej opinii, wniosek trafił na obrady dwudziestej pierwszej plenarnej sesji Komitetu Dziedzictwa Światowego UNESCO w Neapolu, która odbywała się pomiędzy 4 i 6 grudnia 1997 roku. Za datę uroczystego aktu wpisu przyjmuje się 4 grudnia, gdyż wtedy odbyło się głosowanie nad wnioskiem.

Andrzej Szmak wyznaje - Wpis oznacza dla nas prestiż. To wyróżnienie, ale i obowiązki. Promując miasto, zawsze podkreślamy ten fakt, bo jest się czym chwalić.

Magistrat ocenia, że nadanie tego prestiżowego statusu Starówce sprawiło, że do Torunia przyjeżdża coraz więcej turystów. W zeszłym roku miasto odwiedziło około 1,2 mln gości z Polski i świata. Do Torunia częściej przyjeżdżają Anglicy, Włosi i Francuzi. Dzięki wpisowi na listę UNESCO Toruń trafił też do zagranicznych przewodników turystycznych. Szmak dodaje - Wycieczki z Japonii podróżują przede wszystkim po miejscach wpisanych na listę, bo to gwarantuje im, że zobaczą coś wartego zainteresowania.

Obiekty, które znajdują się na liście podlegają co kilka lat obowiązkowej kontroli. W Toruniu o wizerunek staromiejskiego gotyku dba miejski konserwator zabytków. Co roku na opiekę nad obiektami historycznymi potrzeba ponad 2 mln złotych.

Z wpisem na listę nie wiążą się żadne dodatkowe dotacje na utrzymanie obiektów. Pieniądze z UNESCO są przyznawane tylko w przypadkach klęsk żywiołowych i zniszczeń wojennych.

UNESCO jest Organizacją Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury, która od 1945 roku wchodzi w skład ONZ. Podstawowym celem organizacji jest wspieranie międzynarodowej współpracy kulturalnej, oświatowej i naukowej. UNESCO stworzyło prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa, na którą trafiają najważniejsze dzieła sztuki, zabytki natury, historii i nauki. Obecnie liczy ona 812 obiektów, z czego 18 z Polski.

Na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wpisane są między innymi: australijska Wielka Rafa Koralowa, Wielki Mur Chiński, piramidy w Memphis i zespół architektoniczny w Tebach, francuskie katedry w Chartes, Amiens, Bourges oraz paryska Notre-Dame, ateński Akropol, Taj Mahal, Kreml, delta Dunaju, Statua Wolności, historyczne centrum Rzymu, Watykan, miasto prekolumbijskie Teotihuacán i peruwiańskie Machu Picchu.

Polskie zabytki i twory przyrody na liście to między innymi: Stare Miasto w Krakowie, kopalnia soli w Wieliczce, obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau, Białowieski Park Narodowy, Stare Miasto w Warszawie, Stare Miasto w Zamościu, Zamek Krzyżacki w Malborku oraz toruńska Starówka. O wpis obecnie stara się Wrocław - Stare Miasto i Hala Ludowa.