Systemy czasu pracy kierowców pozostał bez zmian

Pracodawcy ciągle mogą wydłużać czas pracy kierowców do 12 godzin na dobę i dzielić go pięciogodzinną przerwą. Nowa ustawa nie wprowadza żadnych zmian.

Kierowcy bowiem mogą być zatrudniani w kilku systemach czasu pracy: podstawowym, równoważnym, przerywanym, zadaniowym i mieszanym, nazywanym też łącznym. Poniżej omówimy pokrótce każdy z nich.

1. Podstawowy system czasu pracy

Praca w podstawowym systemie nie może trwać dłużej niż osiem godzin na dobę oraz 40 godzin w pięciodniowym (przeciętnie) tygodniu pracy. W sumie czas pracy w tygodniu, łącznie z nadgodzinami nie może przekroczyć 48 godzin. Może on zostać wydłużony do 60 godzin, jeżeli szef odpowiednio zrekompensuje "dołożone godziny" w innym czasie. Kierowca, który pracował 60 godzin w jednym tygodniu, w następnych tygodniach musi mieć zmniejszone dobowe lub tygodniowe normy czasu pracy. Czas pracy powinien być zbilansowany w przyjętym okresie rozliczeniowym i nie przekroczyć średnio 48 godzin na tydzień.

Nowością w ustawie jest zapis, że kierowcy autobusów miejskich nie mogą jeździć dłużej niż 60 godzin na tydzień.

Okresy rozliczeniowe, na jakie ustalane są systemy czasu pracy kierowców w podstawowym systemie czasu pracy nie mogą przekraczać czterech miesięcy. Wyjątek stanowi równoważny system czasu pracy.

Jeżeli kierowcy pracują w tygodniu w ustalonych godzinach, wówczas szef nie musi układać grafiku. Natomiast trzeba go ułożyć, jeżeli kierowcy pracują na zmiany lub rozpoczynają pracę o różnych godzinach. Harmonogram czasu pracy powinien być ustalany na taki sam czas, co okres rozliczeniowy. Jednak prawo przewiduje też wyjątki od tej zasady.

Grafik dla kierowców może zostać ułożony na okres krótszy niż rozliczeniowy, jednak nie mniej niż na dwa tygodnie. Wyjątek dotyczy tylko mieszanego systemu czasu pracy. W tym przypadku czas pracy kierowcy należy planować na okres nie krótszy niż jeden miesiąc. W przypadku kierowców, zatrudnionych w komunikacji miejskiej rozkład czasu pracy również ustala się co najmniej na miesiąc.

2. System równoważnego czasu pracy

Kierowcy, którzy zatrudniani są w transporcie drogowym nadal będą mogli pracować do dziesięciu godzin dziennie, a pozostali do 12 godzin dziennie. Umożliwia to równoważny czas pracy. W takim przypadku wydłużenie dobowego wymiaru czasu pracy należy zrównoważyć krótszą pracą w innych dniach tygodnia lub dniem wolnym. Pracodawca musi zaplanować czas pracy w taki sposób, aby w całym okresie rozliczeniowym pracownik nie przekroczył obowiązującego go wymiaru czasu pracy.

Okres rozliczeniowy w równoważnym czasie pracy nie może przekroczyć jednego miesiąca. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pracodawca ma prawo wydłużyć go do trzech miesięcy, a przy pracach zależnych od pory roku lub warunków atmosferycznych nawet do czterech miesięcy.

3. System przerywanego czasu pracy

Czas pracy kierowców nadal można dzielić przerwą. Jednak nie może ona być dłuższa niż pięć godzin, a pracodawca nie ma prawa jej dzielić.

U kierowców, którzy zatrudnieni są przy przewozach regularnych przerwa może trwać nie dłużej niż sześć godzin, jednak pod warunkiem, że dobowy czas pracy nie przekroczy siedmiu godzin.

Przerwa, która jest udzielana w przerywanym czasie pracy nie jest wliczana do czasu pracy. Jednak nie oznacza to, że pracodawca nie musi jej w ogóle rekompensować. Za czas przerwy kierowcy należy się połowa wynagrodzenia, które określone jest stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli taki składnik nie został wyodrębniony, wówczas przysługuje połowa z 60% wynagrodzenia.

Przerywany system czasu pracy wprowadza się w umowie o pracę lub regulaminie pracy.

4. Łączny system czasu pracy

W przeciwieństwie do kodeksu pracy, ustawa o czasie pracy kierowców zezwala na połączenie równoważnego i przerywanego czasu pracy.

Jednak przerwy w równoważnym czasie pracy nie mogą być wprowadzane z dnia na dzień. Muszą być ustalone wcześniej na podstawie opracowanego z góry grafiku na cały miesięczny okres rozliczeniowy.

Pracodawcy muszą również pamiętać, aby przy stosowaniu mieszanego czasu pracy zagwarantować kierowcy dobowy odpoczynek.

System zadaniowego czasu pracy

Niektórzy kierowcy, podobnie jak też ich pracownicy, do których ma zastosowanie kodeks pracy mogą sami decydować kiedy i w jaki sposób wykonywać pracownicze obowiązki. W tym celu pracodawca wprowadza tzw. zadaniowy czas pracy. Ma on zastosowanie do kierowców, którzy zatrudniani są w transporcie drogowym, jeśli wprowadzenie tego systemu uzasadnia rodzaj wykonywanych przewozów lub ich szczególna organizacja.

W tym systemie nie ustala się harmonogramu, a wyznacza tylko zadania, które ma wykonać kierowca. Kierowca samodzielnie ustala rozkład czasu pracy dla wykonania zadania. Przy zastosowaniu zadaniowego systemu czasu pracy, pracodawcy określają zakres zadań w ten sposób, aby ich faktyczne wykonanie nie przekraczało ośmiu godzin na dobę oraz 40 godzin w tygodniu.