Mazury: zabytki są niszczone

Krzysztof Worobiec, prezes stowarzyszenia Sadyba alarmuje, że rozsypują się kolejne zabytki na Mazurach, gdyż ich właściciele nie dbają o nie. W złym stanie jest m. in.: pałac w Sztynorcie i zamek w Giżycku, a prokuratura nie dostrzega przestępstwa w zaniechaniu ochrony historycznych obiektów. Prokuratura Rejonowa w Piszu umorzyła śledztwo dotyczące zawalenia się zamku krzyżackiego w Giżycku.

Niszczeniu ulegają również pałace w Silginach, Prośnie i Masunach, a także reprezentacyjne jak: Sztynort i Drogosze. Za pozwoleniem Agencji Nieruchomości Rolnych rozbiórce został poddany dwór w Macharach w gminie Piecki. Dodatkowo wiele obiektów zostało zmodernizowanych w taki sposób, że straciło swoje zabytkowe cechy. Natomiast budynek dawnego hotelu "Pod królem Prus" w Reszlu rozsypuje się, gdyż właściciel pozostawił go bez opieki.

Najczęstszą przyczyną zaniedbywania zabytków jest brak funduszy. Tomasz Głażewski, p.o. prezydent miasta wyznał - My jako miasto mamy za dużo zabytków i nie udźwigniemy opieki nad wszystkim. Podobnego zdania są też inni, którzy woleliby sprzedać zabytki i w ten sposób pozbyć się problemu. Władze Lidzbarka Warmińskiego sprzedały przedzamcze tzw. Wawel Północy, które stanowiło fragment najcenniejszego zabytku. Natomiast władze Olsztyna rozważają sprzedaż aż 40 zabytków, które znajdują się w złym stanie. Jednak ich zły stan nie wynika z "zabytkowego charakteru obiektów", ale jest efektem wieloletnich zaniedbań właścicieli.

Zgodnie z ustawą o zabytkach "Ochrona zabytków polega, na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań mających na celu: trwałe zachowanie zabytków, zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków oraz udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków". Stąd też opieka nad zabytkami należy do obowiązków ich właścicieli, co nie wszystkim się podoba.

Stowarzyszenie Sadyba skierowało do wojewódzkiego konserwatora zabytków wnioski o wpisanie ponad 40 zabytkowych obiektów. Tylko jednego z nich nie wpisano do rejestru zabytków. W kilku przypadkach właściciele odwoływali się od decyzji, nie chcąc żeby ich obiekty były uznane za zabytki. Zarejestrowanych zabytków nie chcieli między innymi: burmistrz miasta i gminy Ruciane-Nida, prezydent Olsztyna, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Olsztynie, a także nadleśnictwa: Strzałowo, Borki z siedzibą w Kruklankach i Maskulińskie w Rucianem-Nidzie. Wszyscy odwoływali się do ministra kultury, ale bezskutecznie.

XIX-wieczny zespół leśniczówki Zdrużno (Nadleśnictwo Maskulińskie, Ruciane-Nida) został wpisany do rejestru zabytków w lutym 2005 roku. Jednak do dzisiaj obiekt nie został zabezpieczony. Budynki rozsypują się i mogą całkowicie się zawalić. Niestety, Sąd Rejonowy w Piszu w październiku 2008 roku uznał, że nie naruszono ustawy o ochronie zabytków. W ten sposób uznał, że nadleśniczy, któremu podlega leśniczówka jest niewinny. Jeszcze wcześniej Prokuratura Rejonowa w Piszu umorzyła śledztwo w sprawie niedopełnienia obowiązków oraz doprowadzenia leśniczówki do stanu ruiny.

Pochodzący z XIX wieku, należący do skarbu państwa budynek gospodarczy w Giżycku na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku został całkowicie rozebrany, pomimo że był zabytkiem w rozumieniu ustawy o ochronie zabytków. Dodatkowo obiekt był wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków. Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków (ROBiDZ) w Olsztynie w 2006 roku sporządzając kartę ewidencyjną budynku określił jego stan jako dobry.

Niszczejące zabytki świadczą o braku odpowiedzialności za wspólne dobro, a także o braku troski o zachowanie dziedzictwa kulturowego.