VI Kongres Krajoznawstwa Polskiego Olsztyn 2010

Idea Kongresów krajoznawczych sięga okresu międzywojennego. Wiązała się wówczas z integracja terenu nowoscalonego Państwa i zespoleniem sił intelektualnych w kształtowaniu postaw patriotycznych. Do tej tradycji nawiązywały kolejne Kongresy.

Pierwszy Ogólnopolski Kongres Krajoznawstwa odbył się w dniach 12-13. 07.1929r w Poznaniu pod hasłem "Poznaj swój kraj, ojczyźnie służ" podczas Pierwszej Powszechnej Wystawy Krajowej zorganizowanej z okazji dziesięciolecia odzyskania niepodległości, aby zaprezentować dorobek odrodzonego państwa. Kongres miał stać się stymulatorem do poznania samych siebie, człowieka i jego pracy. Proponował przyjęcie krajoznawstwa jako podstawy wychowawczej w szkole. Obradom sekcyjnym i plenarnym towarzyszyła myśl, która do dzisiaj nie straciła na wartości : "Pamięć o wczoraj, aktywność na dziś i troska o jutro".

Drugi Kongres (narada) pod hasłem "Krajoznawstwo szkołą patriotycznego wychowania" przygotowany przez Polskie Towarzystwo Turystyczno- Krajoznawcze w dniach 17-18.05.1970 r. zlokalizowano w Gdańsku i Gdyni. Wcześniej zorganizowano siedem sejmików, na których przedyskutowano szereg zadań szczegółowych, które następnie referowano w pięciu zespołach problemowych. Na kongresie tym podkreślano konieczność rozwijania działalności związanej z "krajoznawstwem współczesnym" a także dążenie do tego, aby krajoznawstwo stało się treścią programową turystyki.

Przed trzecim Kongresem, który odbył się w dniach 11-13.04.1980 r. w Płocku zorganizowano 16 sejmików regionalnych i wiele spotkań lokalnych. Obrady toczyły się w trzech zespołach problemowych. Czołowym zagadnieniem był związek krajoznawstwa z kulturą. Źródłem krajoznawstwa jest kultura narodowa, życie ludzi i tradycje walk o społeczne i narodowe wyzwolenie, kultura ludowa i folklor, przyroda polska i rozwój kraju. Stwierdzono, że krajoznawstwo powinno być głównym akcentem każdego przedsięwzięcia turystycznego.

Tematem czwartego Kongresu było "Krajoznawstwo u progu XXI wieku" i właśnie tej tematyce podporządkowano 21 sejmików regionalnych. IV Kongres Krajoznawstwa Polskiego odbył się w dniach 7-9.09.1990 r. w Opolu. Obrady toczyły się w pięciu zespołach programowych. Wszelkie ustalenia podjęte podczas kongresu przedstawione zostały w "Rezolucji".

Piąty Kongres Krajoznawstwa Polskiego odbył się w Gnieźnie w 2000 roku. Poza posiedzeniami plenarnymi odbywały się posiedzenia zespołów problemowych, które zajmowały się następującą problematyką: krajoznawstwo jako wartość, wkład Polski do kultury europejskiej, źródła tożsamości narodowej, społeczna rola krajoznawstwa. Hasło, które towarzyszyło temu spotkaniu to: "Krajoznawstwo źródłem tożsamości narodowej".

Obecnie trwają już ostatnie przygotowania do szóstego Kongresu Krajoznawstwa Polskiego. Odbędzie się on w dniach 09-12 września 2010 roku, w stolicy Warmii i Mazur - Olsztynie pod hasłem "Polska w Europejskiej Rodzinie. Przenikanie kultur, idei, wartości. Powinności Krajoznawców." Organizatorami VI Kongresu są Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego i Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Przez 4 dni, ponad 600 osób będzie dyskutowało na temat jednego z najważniejszych wydarzeń z ostatnich lat: wejścia Polski do Unii Europejskiej oraz zmian dokonujących się na kontynencie europejskim.

Prace nad przygotowaniem VI Kongresu Krajoznawstwa Polskiego rozpoczęte zostały już w 2008 roku, a nad jego kształtem programowym czuwa Komitet Naukowo-Programowy pod przewodnictwem prof. dr hab. Janusza Zdebskiego.
Zgodnie z propozycją Komitetu obrady odbywać będą się w czterech zespołach tematycznych:
Przemiany krajobrazu kulturowego w Polsce. Tradycja, współczesność, przyszłość.
Miejsce i rola krajoznawstwa w społeczeństwie opartym na wiedzy.
Krajoznawstwo wobec wyzwań integrującej się Europy.
Asymilacja i współistnienie kultur na przestrzeni dziejów w naszym kraju.

Oprócz samych obrad, uczestnicy Kongresu wezmą udział w czterech wycieczkach: "Wokół Grunwaldu" , "Wzdłuż Kanału Elbląskiego", "Z wizyta u Kopernika" oraz "Mazury- cud natury" podczas, których będą mogli zapoznać się z krajobrazem Warmii i Mazur. Organizatorzy zaplanowali specjalne wieczory, podczas których gospodarzami będą Marszałek województwa Warmińsko-Mazurskiego i Prezydent Olsztyna.

Tradycyjnie już Kongresy Krajoznawcze poprzedzały liczne sejmiki przedkongresowe, które odbyły się już prawie we wszystkich województwach. Pierwszy sejmik przedkongresowy zorganizowało w kwietniu 2009 województwo łódzkie pod hasłem "Wzajemne przenikanie kultur w regionie łódzkim, a nowe możliwości ruchu krajoznawczego" a zorganizowały go oddziały: "Łódzki", "Zgierski" i w Pabianicach. Sejmikowi towarzyszyły liczne wystawy i wydawnictwo zatytułowane tak jak hasło sejmiku. Tak było prawie w każdym województwie, a informacje o ich przebiegu znajdują się na stronach www.pttk.pl.

W okresie przygotowań do Kongresu rozpoczął się proces opracowywania kanonów krajoznawczych województw. W formie książkowej po raz pierwszy Kanon Krajoznawczy Polski ukazał się w 2000 roku z okazji odbywającego się w Gnieźnie V Kongresu Krajoznawstwa Polskiego. Planowane jest wydanie 16 kanonów krajoznawczych, a na tą chwilę ukazały się trzy: województwa kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego i gospodarza kongresu- województwa warmińsko-mazurskiego. Podjęto już inicjatywę w województwie lubuskim i łódzkim. Realizując to zadanie Towarzystwo chce promować szeroko rozumiane dziedzictwo narodowe i kulturowe, uaktywnić i zintegrować środowiska lokalne oraz organizacje pozarządowe na rzecz poznawania i propagowania tożsamości narodowej i regionalnej. Zakładamy szerokie dotarcie do dzieci i młodzieży z treściami krajoznawczymi, służyć będzie budowaniu na tej bazie postaw patriotycznych i prospołecznych, poznawania kraju ojczystego, pogłębiać więzi z dorobkiem i kultura lokalną oraz rozbudzać zainteresowania tradycją narodową, współczesnością i przeszłością.