Witamy ... na londyńskiej ulicy

Londyn, Liverpool czy Bristol to żelazne punkty zwiedzania Wielkiej Brytanii. Jednak niewiele osób wie, że oprócz atrakcji turystycznych charakterystycznych dla tych miast można wzbogacić swoją wycieczkę o bardzo ciekawe i nieco ... alternatywne trasy wiodące śladem street artu.

Wielka Brytania to prawdziwa gratka dla miłośników sztuki ulicznej. Tylko tutaj panuje tak kreatywna atmosfera i wolność artystyczna, że dzieła współczesnych artystów powstają na ulicach. Może się zdarzyć, że w ten sposób stworzona praca trafi potem do znanej galerii, a nawet do muzeum. Choć do końca nie wiadomo, czy sami twórcy byliby z tego faktu zadowoleni ... Street art chyba już do końca pozostanie kontrowersyjny i wraz z pojawieniem się kolejnego, zazwyczaj spektakularnego obrazu na murze zacznie się dyskusja - czy to współczesna sztuka czy zwykły wandalizm?

W stolicy trip-hopu i graffiti
Gdy w Polsce na tournee bawi niejaki Tricky, kiedyś głos kultowego Massive Attack, w Bristolu - jednym z najważniejszych miast związanych ze sztuką uliczną - oglądać można prace Banksy’ego. Co łączy tych artystów? Chociażby to, że urodzili się i dorastali właśnie w Bristolu. Wycieczkę po Wielkiej Brytanii warto więc zacząć w tym mieście. Prace i instalacje Banksy’ego można oglądać zarówno w miejskim muzeum, jak i na ulicach. Warto też zajrzeć do księgarni i odnaleźć "Banksy"s Bristol: Home Sweet Home" - album, który dokumentuje wczesne prace artysty, które już zniknęły z ulic miasta. Bristol to prawdziwa mekka grafficiarzy! W ślad za Banksy’m poszli inni i dziś miasto ma się czym pochwalić w tej dziedzinie. O randze murali niech świadczy fakt, że w ubiegłym roku wielka, przekrojowa wystawa prac Banksy’ego zagościła w szacownych murach miejskiego muzeum. Już 12 listopada można się wybrać na wernisaż prac Lokey’a, który w latach 80-tych zakochał się w hip-hopie i graffiti. Swoje prace zaprezentuje w Weapon of Choice Gallery.

Banksy wychodzi z ukrycia i ... reżyseruje
Premiera kinowa zapowiedziana w Polsce na 12 listopada to dodatkowy element uzupełniający luki w wiedzy o sztuce ulicznej. Bohaterem produkcji "Wyjście przed sklep z pamiątkami" jest Therry Guetta, filmowiec - amator i ekscentryczny właściciel butiku z vintage"ową odzieżą w Los Angeles, który za wszelką cenę pragnie odnaleźć i zaprzyjaźnić się z Banksy’m, człowiekiem enigmą, znanym na całym świecie z ulicznych dzieł sztuki, które można znaleźć w Londynie, Nowym Orleanie i na "murze bezpieczeństwa" w Izraelu. Czarny humor, ekscytujący thriller i świat miejskich partyzantów łączą się w jednym filmie. Chcieliśmy, aby nasz film zrobił dla street artu to, co Karate Kid dla sztuk walki. Żeby każde dziecko wyszło na ulice z puszką sprayu w dłoni. Skończy się tak, że nasz film może zrobić dla street artu to, co Szczęki dla surfingu..." - stwierdził Banksy, legendarny, brytyjski artysta graffiti, któremu od lat udaje się utrzymać w tajemnicy swoją tożsamość, choć poluje na nią cały świat. "Wyjście przez sklep z pamiątkami" jest jego reżyserskim debiutem i genialną prowokacją, podobną do zaskakujących akcji ulicznych Banksy’ego.

Pomaluj … bibliotekę!
W angielskim Norwich, w Norfolk and Norwich Millenium Library warto wybrać się na spotkanie z nietypowym bibliotekarzem, który z uśmiechem wręcza zwiedzającym pędzel, farbę albo spray i pozwala ... malować ściany! Niemożliwe? A jednak. To jedyne takie miejsce, gdzie malowanie jest elementem zwiedzania i każdy gość ma pełne prawo pozostawić po sobie artystyczny ślad. Premiowane są te malunki, które nawiązują do palety atrakcji sportowych i kulturalnych Norfolk.

W Brighton przełamują wszelkie ograniczenia!
Bo jak inaczej nazwać ogólnoświatowy zlot miłośników wszystkiego co łączy hip-hop, sztukę uliczną i taniec? W ramach International Festival of Hip-Hop Dance Theatre, który rozpoczyna się już 19 listopada powstaną setki instalacji graffiti. Na żywo, przy muzyce będą tworzone prace, spotkania, konwencje i warsztaty. Dla turystów, którzy interesują się sztuką ulicy - pozycja obowiązkowa w kalendarzu podróży.

Sztuka rysunków więziennych!
To może być naprawdę zaskakująca wystawa, skoro zaczyna się od przekroczenia więziennych murów. Oczywiście w wyobraźni. Długie lata odsiadki i mnóstwo graficznych pomysłów zrealizowanych przez więźniów obejrzeć można w angielskim Winchester w Westgate Museum. 150 lat historii, z której część utrwalona została w więziennych celach.

Poznaj szczura z Liverpoolu
Wszystkim, którzy z szczotką i przekleństwami na ustach biegają za grafficiarzami zamazując ich prace - ten przykład powinien dać wiele do myślenia. Słynny, wysoki na 10 metrów szczur namalowany w Liverpoolu na ścianie nie mniej słynnego, ale nieczynnego i popadającego w ruinę Whitehouse Pub na pewno podniósł wartość budynku, którzy niedawno został sprzedany za, bagatela, 114 000 funtów! Nowi właściciele nie mają zamiaru zniszczyć pracy, wręcz przeciwnie. Zarówno budynek, jak i rysunek zostaną odnowione, a turyści mogą wybrać się do Liverpoolu nie tylko szlakiem słynnej Czwórki, ale śladami prac Banksy’ego i innych ulicznych artystów.

Londyn - dzień ze sztuką uliczną
Zbaczając nieco z klasycznych tras zwiedzania w Londynie, można odkryć prawdziwe skarby związane ze sztuką uliczną. Jest jeszcze jedna zaleta - ten sposób poznawania miasta jest całkowicie bezpłatny. Zabytkowe posągi, współczesne rzeźby, murale, instalacje i wiele innych obiektów, które jeszcze nie mają nazwy - to alternatywna propozycja podróży po stolicy Wielkiej Brytanii.

Galeria 4th Plinth na Trafalgar Square
Najpierw wizyta w galerii rzeźby Fourth Plinth. Niedaleko fundamentu Kolumny Nelsona na Trafalgar Square znajdują się cztery cokoły. Na pierwszych trzech stoją posągi króla Jerzego IV Hanowerskiego i dwóch generałów. Na czwartym cokole miał znaleźć się posąg konia, jednak w latach 40-tych XIX w. skończyły się środki przeznaczone na ten cel i cokół pozostał przez ponad 150 lat pusty. Najnowszym dziełem prezentowanym w Fourth Plinth jest praca "Nelson"s Ship in a Bottle" autorstwa nigeryjskiego artysty Yinka Shonibare.

Banksy w Londynie
Słynący z partyzanckich akcji artysta Banksy podbił Londyn dziełami swojej sztuki ulicznej. Pojawiając się niespodziewanie w pobliżu ścian i murów w całym Londynie, maluje na nich, używając szablonów ludzi i zwierząt w dość niezwykły sposób. Trzeba przyjrzeć się jego dziełom co najmniej dwukrotnie, aby upewnić się, czy aby na pewno widzimy właśnie kota budującego skomplikowaną pułapkę na ptaki? Niektóre z jego dzieł to jawne polityczne aluzje, inne są po prostu zabawne; często zaś i takie, i takie. Banksy zajmuje się również rzeźbiarstwem, zachowując ten sam styl i zamysł w swoich pracach. Warto jednak pamiętać, że sztuka uliczna podlega ... prawu ulicy i to, co dziś istnieje na murach albo w miejskiej przestrzeni - jutro może zostać zamalowane, przeniesione, zasłonięte …

Sztuka i architektura w londyńskim kompleksie biurowym Canary Wharf
Interesująco, przede wszystkim w kontekście architektury miejskiej, prezentuje kompleks biurowy Canary Wharf we wschodnim Londynie, który został wybudowany w miejscu starych londyńskich doków. Dzięki temu pomiędzy nowoczesnymi budynkami ze stali i szkła znajdują się liczne kanały. Czynią one z tej części miasta swoistą "high - tech"ową" Wenecję. Wśród terenu zabudowanego znajduje się również 8 ha zieleni i otwartej przestrzeni. Poza trzydziestoma już wykończonymi budynkami znajdują się także cztery podziemne centra handlowe liczące ponad 200 sklepów, wielkie parkingi pod każdym z wieżowców, liczne siłownie, kawiarnie i restauracje. Elementami od razu wpadającymi w oko są futurystyczne wyjścia z metra zaprojektowane przez Normana Fostera oraz drzewo wykonane ze świateł ulicznych.

Instalacje artystyczne w Spitalfields
Dzielnica Spitalfields jest kolejnym rejonem Londynu, w którym króluje sztuka publiczna. Program Spitalfields Public Art Programme wspiera utrzymanie ciągłej wymiany dzieł na wystawach. Sztuka prezentowana w Spitalfields odzwierciedla historię tego miejsca. Gigantyczne króliki autorstwa Paula Coxa, nazywane Spitalfields Spirit, można aktualnie oglądać na placu Bishop"s Square. Króliki mają za zadanie symbolizować rozbudowane społeczności dzielnicy East End, w których istnieją silne więzi międzyludzkie. Ogromna kula wykonana z metalowych rur, nazwana System No. 18, autorstwa Juliana Wilda, odzwierciedla boom budowlany, który w ciągu ostatnich kilku lat można obserwować w Spitalfields.

Sztuka publiczna w Lewisham
W dzielnicy Lewisham znajduje się ponad 60 dzieł sztuki, umieszczonych przy Tamizie na północy, do Beckenham na południu. Kolekcja zgromadzona w Lewisham jest bardzo zróżnicowana. Można tam obejrzeć zarówno tradycyjne, jak i namalowane z fantazją murale autorstwa Artmongers i popularne prace Catford Cat. Prezentowane dzieła są często zmieniane zaś ich archiwum można śledzić na stronie internetowej. Przewodnik Public Art In Lewisham zawiera wskazówki, które są pomocne w stworzeniu własnej wycieczki śladem sztuki publicznej w dzielnicy Lewisham.

Sztuka uliczna na sprzedaż
W każdą niedzielę jest okazja, by kupić dzieła sztuki w niecodziennej galerii Bayswater Road Artist"s Gallery. Prace artystów są prezentowane na parkowych ławkach. Już 11 listopada w Rag Facetpory pod nr 16. przy Heneage Street odbędzie się premiera London Blackbook wraz z prezentacją wybranych, ulicznych prac zamieszczonych w wydawnictwie.

Sztuka uliczna w 3D
Nowe techniki i trendy w filmie oraz fotografii musiały w końcu odbić się echem w sztuce ulicznej. Do połowy listopada można oglądać 3D Graffiti Art Exhibition na Shoreditch Curdy House w Londynie. Organizatorzy tak zachęcają do odwiedzenia wystawy: "Ściągnij buty, załóż okulary i wejdź do magicznego świata trójwymiaru". I faktycznie warto się skusić, bo to pierwsza na świecie prezentacja trójwymiarowego graffiti.