Balice potrzebują zmian

Żaden port lotniczy w Europie nie rozwinął się tak szybko, jak w ciągu ostatnich trzech lat lotnisko Balice pod Krakowem. Jednak teraz potrzeba odważnej strategii oraz szybkich decyzji, aby tego rozwoju nie zahamować.

Cztery lata temu krakowskie lotnisko obsługiwało pół miliona pasażerów, natomiast w ubiegłym roku liczba podróżnych wzrosła do trzech milionów. W tym samym czasie żaden inny polski port regionalny nie przekroczył dwóch milionów. Obecnie w Krakowie ląduje 20 linii lotniczych, które latają do ponad 50, głównie europejskich lotnisk. Stanowi to 16% udziału w rynku przewozów pasażerskich w skali całego kraju oraz 31% wśród portów regionalnych.

Kilka lat temu, zarząd portu zakładał, że obecny poziom ruchu lotnisko osiągnie dopiero w przyszłym dziesięcioleciu. Dlatego też, mimo że terminal jest już przystosowany do obsługi ruchu Schengen, działa na granicy przepustowości. W godzinach spiętrzenia lotów w hali głównej nie mieszczą się wszyscy podróżni.

Z Krakowa postanowiło odejść kilku przewoźników. Dodatkowo pojawia się też konkurencja. Pobliskie lotnisko w Pyrzowicach, groźne ze względu na potencjał dużej aglomeracji śląskiej, część linii sprzedają jako "Kraków". Dlatego też Balice powinny określić swoją strategię i zastanowić się, czy chcą być lotniskiem dla tanich linii, czy też dla lotniczej elity.

Lotniczy rozpoczął się w 2004 roku po wejściu Polski do Unii Europejskiej, co wiązało się otwarciem nieba i rynków pracy. Każdy zarejestrowany w Unii przewoźnik może latać w dowolne miejsce bez żadnych rządowych zezwoleń oraz międzyrządowych umów. Kilku przewoźników lotniczych chciało latać do Krakowa na uproszczonych zasadach już w 2003 roku, jednak wówczas nie zgodziły się na to władze lotniska. Doszło to zmiany zarządu, obniżenia opłat lotniskowych oraz wpuszczenia tanich linii. Aktywną politykę prowadziło w tej sprawie również miasto, natomiast Grażyna Leja, pełnomocnik prezydenta ds. turystyki postawiła rozruszać lotnisko. Uruchomiony został jedyny w Polsce system pomocy przewoźnikom, którzy otwierają nowe połączenia z Krakowa, czyli dopłaty do reklam z kasy miasta. O Krakowie zaczęło mówić się w całej Europie, co przyciągało turystów i pasażerów na lotnisko.

Z roku na rok w Balicach przybywało połączeń, przewoźników oraz pasażerów. Swoją bazę założył w Krakowie SkyEurope, dając w ten sposób pracę około 100 osobom. Pod koniec 2007 roku tanie linie obsługiwały prawie 65% ruchu w Balicach.

Jednak jesienią ubiegłego roku SkyEurope pożegnał się z Krakowem. Rozstanie zapowiedział też Germanwings oferujący połączenia do Stuttgartu i Dortmundu. Odleciały też Alitalia z trasą do Mediolan i Malev latający do Budapesztu. Po odejściu Germanwings, Niemcy będą teraz latać z Katowic. Pyrzowice obecnie chwalą się mocniejszą dynamiką wzrostu zaplanowaną w tym roku i zachęcają linie lotnicze niższymi cenami.

Największą stratą dla Krakowa jest wycofanie się SkyEurope. Słowacka linia wygenerowała aż 18% ruchu na krakowskim lotnisku. Linia pozostawiła tylko połączenie z Wiedniem. Słowacy zrezygnowali z baz w Krakowie i Pradze i postawili na rozwój baz w Europie Zachodniej. Prezes Bitter krytykował Balice za słabą infrastrukturę oraz wysokie opłaty. Jednak nieoficjalnie pracownicy firmy przyznają, że porzucenie Krakowa było błędem, ponieważ baza była dochodowa. Alitalia zrezygnowała z połączenia z ważnym portem przesiadkowym w Mediolanie. Malev najprawdopodobniej wróci do Krakowa w wakacje, natomiast Germanwings zastąpi Air Berlin.

Balice są coraz bliżej uruchomienia połączenia z Moskwą. Najprawdopodobniej już od wiosny latać tam będzie dynamicznie rozwijający się w Polsce Norwegian. Natomiast Lufthansa otwiera połączenie z Frankfurtem, Jet Air z Poznaniem, a SAS z Oslo.

Dzięki tanim liniom Polacy zaczęli częściej podróżować samolotem. Latanie cały czas staje się tańsze i bardziej atrakcyjne. Jednak tani przewoźnicy na lotnisku nie są wystarczające. Tanie linie oferują jedynie połączenia z jednego punktu do drugiego punktu, bez przesiadek. Liczna takich połączeń jest mocno ograniczona, dlatego też jeżeli z lotniska będą latać tylko tani przewoźnicy, pasażerowie nie będą mieć szans na wygodne połączenie w rejsach międzykontynentalnych. Lotniska, które stawiają wyłącznie na tanie linie skazują się na niższą jakość i kiepskie usługi. Na wyodrębnienie portów przeznaczonych tylko dla tanich przewoźników mogą sobie pozwolić wyłącznie największe metropolie, które wokół siebie mają kilka lotnisk.

Krakowskie lotnisko nie powinno być wyłącznie portem dla tanich linii. Ale nie może też z nich rezygnować. Prezesem MPL Balice od dwóch lat jest Kamil Kamiński. Już od wielu lat port stara się uzyskać od wojska kilkanaście hektarów gruntu pod budowę nowego terminalu. Jest to sprawa strategiczna, nawet ważniejsza niż przedłużenie pasa startowego. Natomiast bez dużego terminalu lotnisko mogłoby zostać zablokowane. Kamiński miał szansę pozyskać ten teren w prosty sposób, ponieważ jego politycznym partnerem był Ziobro, a ziemię obiecał uroczyście premier Jarosław Kaczyński. Jednak nic z tego nie wyszło. Wojsko nie przekazało tego terenu, a dodatkowo zaczęli mówić, że planują w tym miejscu inwestycje, na przykład hotel.

Lotnisko potrzebuje też nowych inwestycji, które wpisano w plan portu. W przyszłym roku ma rozpocząć się budowa nowego terminalu. Koszt tej inwestycji oszacowano na 200 mln zł. Po jego wybudowaniu przepustowość lotniska ma wzrosnąć do dziewięciu milionów pasażerów rocznie. Potrzebne są również zmiany w układzie komunikacyjnym wokół portu, przebudowa linii kolejowej, budowa wielopoziomowego parkingu, płyta postojowa dla samolotów, drogi łączące port z centrum miasta, poprawa systemu naprowadzania samolotów przy trudnej pogodzie, a także awans lotniska do tzw. drugiej kategorii.

Kraków powinien też rozwijać loty czarterowe. Polacy się bogacą i na wakacje coraz częściej chcą latać samolotami.