Nowe prawa pasażerów kolei

3 grudnia 2014 r. w życie weszło rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z 20 listopada 2014 r. w sprawie zwolnienia ze stosowania niektórych przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz. U. z 2014 r., poz. 1680)

Zgodnie z przepisami nowego rozporządzenia, od 3 grudnia 2014 r. unijne rozporządzenie 1371/2007 zacznie obowiązywać w Polsce w szerszym niż dotychczas zakresie w przypadku połączeń krajowych oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej.

W stosunku do połączeń krajowych oraz połączeń ze stacjami położonymi poza granicami Unii Europejskiej, do 3 grudnia 2019 r. wyłączone będzie stosowanie jedynie trzech przepisów - tj. art. 8 ust. 3 (dostarczanie informacji podróżnym w najbardziej odpowiedniej formie), art. 10 (stworzenie komputerowego systemu informacji i rezerwacji w transporcie kolejowym - KSIRTK) oraz art. 21 ust. 1 (zapewnienie dostępności taboru i infrastruktury zgodnie z wymogami TSI - Technicznych Specyfikacji dla Interoperacyjności).

Powyższe zmiany oznaczają rozszerzenie uprawnień podróżnych korzystających z ww. połączeń. Wśród najważniejszych wymienić należy przede wszystkim:

• uprawnienie do uzyskania odszkodowania w przypadku opóźnienia pociągu; minimalna kwota odszkodowania wynosi: 25% ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut oraz 50% ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut lub więcej,
  
• uprawnienie do uzyskania pomocy; w przypadku opóźnienia przyjazdu lub odjazdu pasażerowie powinni zostać poinformowani o sytuacji i o spodziewanym czasie odjazdu oraz przyjazdu przez przedsiębiorstwo kolejowe lub przez zarządcę stacji, niezwłocznie po pojawieniu się takiej informacji. Ponadto w przypadku takiego opóźnienia o 60 minut, pasażerom powinny zostać zaoferowane nieodpłatnie: posiłki i napoje (odpowiednio do czasu oczekiwania, jeżeli są one dostępne w pociągu lub na stacji lub mogą zostać w rozsądnym zakresie dostarczone), zakwaterowanie w hotelu lub innym miejscu oraz transport pomiędzy stacją kolejową a miejscem zakwaterowania w przypadkach konieczności pobytu przez jedną lub kilka nocy albo jeżeli niezbędny jest pobyt dodatkowy (o ile jest to fizycznie możliwe) oraz transport z pociągu do stacji kolejowej do miejsca odjazdu zastępczego środka transportu lub do miejsca przeznaczenia, jeżeli pociąg został unieruchomiony na trasie (o ile jest to fizycznie możliwe),
  
• rozszerzenie katalogu informacji dostarczanych przez przedsiębiorstwa kolejowe; odtąd przewoźnicy kolejowy w trakcie podróży powinni dostarczać pasażerom przynajmniej informacji o: usługach świadczonych w pociągu, następnej stacji, opóźnieniach, głównych możliwościach przesiadek oraz kwestiach bezpieczeństwa i ochrony.

Ponadto w przypadku śmierci lub zranienia pasażera przedsiębiorstwo kolejowe niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż piętnaście dni od ustalenia tożsamości osoby fizycznej uprawnionej do odszkodowania, powinno wypłacić zaliczkę w wysokości niezbędnej do zaspokojenia bieżących potrzeb finansowych, proporcjonalnie do odniesionej szkody; w przypadku śmierci zaliczka taka nie może być niższa niż 21.000 euro na pasażera.

Należy podkreślić, że powyższe zmiany nie mają zastosowania do miejskich, podmiejskich oraz regionalnych kolejowych przewozów osób. Zgodnie bowiem z przepisem art. 3a ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1594 ze zm.), przepisów rozporządzenia (WE) nr 1371/2007, z wyjątkiem przepisów art. 4, art. 5, art. 8 ust. 1, art. 9, art. 11, art. 12, art. 16, art. 19, art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 2, art. 22, art. 23, art. 24, art. 26, art. 27, art. 28 i art. 29 tego rozporządzenia, nie stosuje się do tych trzech rodzajów połączeń.

W toku prac legislacyjnych projekt nowego rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju opiniował także Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, który zwrócił uwagę na konieczność wzmocnienia pozycji pasażerów jako słabszej strony umowy przewozu oraz potrzebę rozszerzenia katalogu przysługujących im praw.