ILS - na ratunek lotniskom

Opóźnienia i odwołane loty to dzisiejsza rzeczywistość z jaką spotykają się podróżni. Gęsta mgła, nie tylko skutecznie paraliżuje pracę portów lotniczych, ale również potęguje straty przewoźników.

Tegoroczny listopad dał się we znaki większości regionalnych portów lotniczych, szczególnie tym, które zwlekały z instalacją niezbędnego do naprowadzania samolotów urządzenia nawigacyjnego ILS, czyli systemu wspomagania lądowania przy ograniczonej widzialności.

Jest to urządzenie, spełniające funkcje radiowego nawigatora, ma za zadanie poprowadzenie samolotu do lądowania w warunkach ograniczonej widzialności i niskiego zachmurzenia.

ILS występuje w trzech klasach, które m.in. wpływają na kategorię lotniska. Wyróżniamy:

1) kategoria I - urządzenie prowadzące od granicy zasięgu do wysokości 60 m (200 stóp) nad płaszczyzną drogi startowej przy widzialności (RVR - runway visual range) 800 m (2400 stóp). Jeżeli pas jest wyposażony w światła linii centralnej i krawędziowe, to konieczny RVR może być obniżony do 600 m (1800 stóp).

2) kategoria II - urządzenie prowadzące od granicy zasięgu do wysokości 30 m nad płaszczyzną drogi startowej przy RVR 400 m (1200 stóp),

3) kategoria III - urządzenie prowadzące od granicy zasięgu do punktu przyziemienia i dalej wzdłuż drogi startowej. Ma trzy podkategorie:
3a - przy RVR 200 m (700 stóp),
3b - przy RVR 50 m (150 stóp),
3c - przy RVR równym zero.

Dopuszczenie systemu do pracy operacyjnej w kategorii wyższej musi być poprzedzone, bezawaryjną pracą w niższej kategorii.
Koniecznym warunkiem podniesienia kategorii ILS jest szereg inwestycji leżących po stronie zarządcy lotniska oraz konieczność rozszerzenia zakresu uprawnień wynikających z aktualnego Certyfikatu Lotniska.

Postanowiliśmy sprawdzić, które polskie lotniska posiadają taki system nawigacyjny, niezbędny do naprowadzania samolotów w warunkach ograniczonej widoczności oraz zapytaliśmy porty lotnicze o plany jego modyfikacji w przyszłości.

Z materiałów nadesłanych przez Urząd Lotnictwa Cywilnego wynika, że nie wszystkie lotniska w Polsce posiadają ILS kategorii I. Należą do nich: port lotniczy Babimost w Zielonej Górze oraz podwarszawskie lotnisko w Modlinie. Poniżej publikujemy pełne zestawienie:

Z powodu listopadowych mgieł wszystkie polskie lotniska zostały częściowo sparaliżowane, narażając tym samym przewoźników na dodatkowe koszty, związane chociażby z transportem pasażerów na pobliskie lotniska. Jednym z operatorów obsługujących rejsy z podwarszawskiego Modlina jest Wizz Air. Przewoźnik skarży się, że z powodu nieodpowiedniego zarządzania Lotniska Warszawa/Modlin i Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (PAŻP) pasażerowie spotykają się z licznymi utrudnieniami - opóźnieniami, przekierowaniami lub całkowitym odwołaniem lotów (dotyczy to już ponad 30 tysięcy pasażerów). Grozi, że przywróci część połączeń na Chopin Airport. Przypominamy, że przedstawiciele lotniska w Modlinie zobowiązali się do zainstalowania systemu ILS do października, jednak nadal nie jest on gotowy do użycia.

Krakowski port lotniczy w Balicach posiada ILS najniższej I kategorii. Konieczne do przeprowadzenia lądowań precyzyjnych w kategorii II są inwestycje w oświetlenie nawigacyjne, modernizacja systemu pomiarów meteorologicznych (IMGW) oraz procedury i certyfikacja lotniska do operacji CAT II. Brak niezbędnej infrastruktury skutecznie zakłóca pracę portu lotniczego szczególnie w sezonach: jesiennym i wiosennym, kiedy warunki pogodowe są szczególnie niesprzyjające. Jak podała rzecznika prasowa krakowskiego portu, Urszula Podraza w ciągu roku tylko 1% operacji lotniczych jest odwoływanych/przekierowywanych z powodu mgły. W listopadzie tego roku ten wskaźnik wynosił ok. 8%. Wkrótce w stolicy Małopolski swoją bazę uruchomi Ryanair. Czy irlandzki przewoźnik będzie w stanie wpłynąć na decyzję portu w sprawie przyspieszenia modyfikacji ILS w kierunku wyższej kategorii?

We Wrocławiu trwają aktualnie zaawansowane prace nad podniesieniem kategorii ILS. Stolica Dolnego Śląska posiada obecnie ILS CAT I. Przejście do II kategorii ILS jest procesem skomplikowanym, długotrwałym i generującym spore wydatki. Przewidujemy, że ten projekt uda nam się zrealizować w ciągu dwóch najbliższych lat. W grę wchodzi m.in. instalacja dodatkowych urządzeń nawigacyjnych, zmodernizowania oświetlenia dróg kołowania i drogi startowej pod kątem wymagań tego systemu. Cały proces odbywa się w ścisłej współpracy z PAŻP - mówi Jarosław Wróblewski, wiceprezes Zarządu Portu Lotniczego Wrocław. Niestety na pytanie o statystyki dotyczące częsci odwoływanych/przekierowywanych operacji lotniczych w poprzednich latach otrzymaliśmy wymijającą odpowiedź - Z uwagi na położenie, we Wrocławiu odnotowujemy stosunkowo niski odsetek dni mglistych w roku. Długie lato, sucha jesień, długi okres bezśnieżny to ewidentne atuty Wrocławia w porównaniu z innymi polskimi lotniskami - dodaje.

Lotnisko w Katowicach od 2008 roku posiada ILS CAT I. Władze portu planują modernizację dotychczasowego systemu, w kierunku CAT II za około 2 lata. Prace przygotowawcze pod budowę, która ruszy w marcu 2013r. już trwają. Jak zapewnia rzecznik prasowy podkatowickiego portu lotniczego, Cezary Orzech - Mgły są u nas rzadko i utrzymują się przez kilka godzin. Średnio jest to ok. 15 dni w roku.

Port Lotniczy Poznań-Ławica dysponuje obecnie system ILS CAT I. Większość lotnisk regionalnych w Polsce nie posiada bardziej zaawansowanej CAT II. Infrastruktura pola wzlotu w Poznaniu - droga startowa oraz równoległa droga kołowania - są gotowe do funkcjonowania w warunkach II kategorii ILS, gdyż podczas rozbudowy zostały "doposażone" w niezbędne elementy. Problem w tym, że system ILS to wydatek rzędu kilku milionów złotych. Władze portu biorąc pod uwagę liczbę odwołanych/przekierowanych operacji z powodu niesprzyjających warunków atmosferycznych, ostatecznie zdecydowały się na zaniechanie kolejnych inwestycji. W Poznaniu w ciągu roku mgła uniemożliwia średnio kilkadziesiąt startów lub lądowań, może do 150-200 w skali roku (23 tysiące operacji w 2011 roku). Przy tak niewielkiej skali zjawiska, ponoszenie relatywnie wysokich kosztów inwestycji w infrastrukturę nawigacyjną nie jest uzasadnione - komentuje Hanna Surma, rzeczniczka prasowa portu lotniczego Poznań - Ławica. Należy również zwróć uwagę na fakt, że ulepszenia technologiczne wiązać się będą z podniesieniem opłat lotniskowych, co wpływa na podwyższenie ceny biletów (ok. 10-15 złotych/bilet), a na to nie ma obecnie zgody funkcjonujących na Ławicy przewoźników. Średnio do 6 dni w roku mgła uniemożliwia bezpieczne wykonywanie operacji lotniczych na Ławicy, zwykle czasowo - np. kilka godzin wieczorem, w nocy (mgła występuje najczęściej w porze nocnej - kiedy jest relatywnie najmniej operacji) czy rano.

Lotnisko w Bydgoszczy posiada obecnie ILS CAT I, w planach jest modyfikacja systemu w kierunku wyższej CAT II. W poprzednich latach takich dni w roku kiedy gęsta mgła skutecznie paraliżowała wykonywanie operacji lotniczych było: w 2007- 6, 2008- 10, 2009-13, 2010- 15, 2011- 8.

Lotnisko w Modlinie zapewnia, że niezbędny ILS CAT I jest już zakupiony. Ze względu na rygorystyczne przepisy dotyczące procedur i czas trwania certyfikacji, niezbędnych do uruchomienia systemu, piloci skorzystają z ILS najwcześniej za kilka miesięcy. W tym czasie niezbędna będzie decyzja, umożliwiająca montaż systemu oraz przeprowadzenie szeregu testów jego bezawaryjności. Przewidujemy, że przed wiosennym sezonem mgielnym system ILS będzie funkcjonował w kat. I (okolice kwietnia). Wtedy też rozpoczną się jego testy do kat. II. Jesienią przyszłego roku będziemy drugim lotniskiem w Polsce, które będzie posiadało II kategorię ILS-a - zapewnia Magdalena Bojarska, rzeczniczka prasowa portu lotniczego Modlin.

Za kilka tygodni pierwszych pasażerów przyjmie lotnisko w podlubelskim Świdniku. Czy niekorzystne warunki pogodowe pokrzyżują plany jedynego portu lotniczego na Lubelszczyźnie? W rozmowie z p. Grzegorzem Hlebowiczem z Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej dowiedzieliśmy się, że 18 września br PAŻP zawarł umowę na budowę ILS/DME PL Lublin o łącznej wartości 2 794 601 zł. netto. Prace budowlane systemu lądowania według wskazań przyrządów - ILS, zakończa si jesienią 2013 roku. Należy jednak pamiętać, że zanim system rozpocznie pracę operacyjną w kategorii podstawowej musi przejść fazę testów, pomiarów i certyfikacji.

Przedstawiciele pozostałych portów lotniczych nie udzielili odpowiedzi.