Pozwy zbiorowe - bez rewolucji

Na podstawie dyskusji w Fundacji Helsińskiej, która podsumowywała rok działania instytucji pozwu zbiorowego, można stwierdzić, że nie zmieniła ona wiele i wszelkie wizje snute przed jej pojawieniem się, były tylko wizjami.

Jak podało Ministerstwo Sprawiedliwości do połowy sierpnia wpłynęły w sumie tylko 42 pozwy, z czego tylko 18 jest w toku, a wiele zwrócono do uzupełnienia! Według podanych informacji tylko 30% pozwów skierowano przeciw przedsiębiorcom, a 70% przeciwko Skarbowi Państwa. Tylko kilka pozwów dotyczyło turystyki.

Za sprawą sporych pieniędzy jakie niosą pozwy zbiorowe mogą powstać wyspecjalizowane kancelarie skupiające się na tym jednym zagadnieniu. Obecnie w branży turystycznej znamy już Stowarzyszenie Towarzystwo Lexus z Poznania biorące pod lupę klauzule niedozwolone. Kolejnym podmiotem, który działa w zakresie prawa turystycznego jest Kancelaria Prawna Goldman z Konstancina. Jak piszą o sobie:
Kancelaria Prawna Goldman specjalizuje się w dochodzeniu roszczeń wynikających z nieprawidłowego wykonania usługi przewozu lotniczego przez linie lotnicze lub nieprawidłowego wykonania usługi turystycznej przez organizatorów turystyki.

Jednak przy pozwach zbiorowych wszyscy dopiero zaczynają nabierać doświadczenia i jak dowodzą historie pierwszych pozwów nic nie jest tak proste jak się wydaje. Proste sprawy, gdzie prawnicy uzyskują niewielkie odszkodowania (ale dla dużej grupy) zmieniają się w koszmar dla wygranego prawnika w trakcie ustalania szczegółów wypłaty rekompensaty. Bowiem, jeśli odszkodowanie trafi osobno do każdego z klientów (a nie zbiorczo do kancelarii, która potrąci odpowiednią kwotę za obsługę) to kancelaria ma spory problem, aby od tych kilkudziesięciu, czy kilkuset klientów wyegzekwować pieniądze za obsługę (dopilnowanie takich spraw jest kosztowne i czasochłonne). Także fakt, iż sprawca szkody ma dane poszkodowanych powoduje, iż sprawca może spróbować rozbić grupę lub chociaż odciąć kancelarię od wynagrodzenia np. proponując każdemu poszkodowanemu rekompensatę mniejszą o 10% niż oficjalnie żąda kancelaria (zwykle oddajemy co najmniej 20% kancelarii).

Oprócz problemów z zastosowaniem nowej ustawy o pozwach zbiorowych w praktyce, dochodzą także problemy w samej ustawie i realiach z nią związanych. Przede wszystkim sprawa rzeczników konsumenta. Gdy taki rzecznik decydowałby się złożyć pozew i stawać w sądzie jako reprezentant grupy, to w wielu wypadkach miałby problemy z wsparciem finansowym na niezbędne delegacje itp. Także wyłączenie z ustawy roszczeń o ochronę dóbr osobistych wg. wielu prawników nie ma żadnego sensu i uzasadnienia z punktu widzenia Państwa i obywateli.

Na razie zatem strachy sprzed roku pozostały na szczęście tylko strachami, choć z czasem niektóre zapowiadane dla branży problemy mogą wrócić, gdy instytucja pozwy zbiorowego okrzepnie, a prawnicy nauczą się z niej skutecznie korzystać.