Powiało grozą w relacjach Komisja Europejska a Turcja

W poniedziałek Komisja Europejska (KE) zaapelowała, aby Turcja otwarła swoje porty lotnicze i morskie dla samolotów i statków cypryjskich. Kartą przetargowa KE jest spowolnienie albo wstrzymanie negocjacji akcesyjnych z Ankarą. - Nadarza się teraz ostatnia okazja do porozumienia, (ostatnia) w nadchodzących tygodniach, miesiącach albo może nawet latach - mówił unijny komisarz ds. rozszerzenia Olli Rehn, który w poniedziałek spotkał się w Luksemburgu z tureckim ministrem spraw zagranicznych Abdullahem Gulem.

Co baczniejsi obserwatorzy wyrażają wątpliwość, czy Turcja spełnieni żądania Brukseli, będąc pod presją francuskiej ustawy, która przewiduje odpowiedzialność karną za negowanie ludobójstwa Ormian z lat 1915-17. Ustawę, która jest krytykowana przez rząd i prezydenta Jacquesa Chiraca, przyjęła w minionym tygodniu izba niższa francuskiego parlamentu. Sam Gul wypowiadał się o inicjatywie francuskich deputowanych z żalem, lecz bez gniewu, nazywając ją po prostu "błędem".

Obserwatorzy uważają, że rząd w Ankarze nie otwarzy swoich portów dla Cypru, zgodnie z wymogami unii celnej z UE, z obawy na reakcję opinii publicznej na takie ustępstwo przed wyborami parlamentarnymi, które będą miały miejsce w przyszłym roku.

Obie strony zapewniały w Luksemburgu, że chcą kontynuować dialog i znaleźć pewnego rodzaju rozwiązanie tej kwestii, czyli dostępu cypryjskich jednostek do tureckich portów. "Mówienie o kryzysie jest przesadą, ale musimy zrobić wszystko, by wyjść z obecnego impasu" - stwierdził komisarz Rehn.

Przypomnijmy, że Turcja nie uznaje rządu Cypru, który jest członkiem Unii Europejskiej. Natomiast wspólnota międzynarodowa nie uznaje tureckiej republiki znajdującej się w północnej części wyspy.

Cypr domaga się od Ankary ustępstw i blokuje postęp w trwających negocjacjach akcesyjnych. Wspomnieć należy, iż Parlament Europejski we wrześniu żądał natychmiastowego otwarcia tureckich portów i lotnisk dla cypryjskich statków i samolotów, grożąc wstrzymaniem rozpoczętych już w październiku 2005 roku negocjacji z Ankarą.

W swoim raporcie eurodeputowani wyrazili "ubolewanie z powodu zwolnienia procesu reform" w Turcji w takich dziedzinach, jakimi są wolność słowa, prawa religijne i prawa mniejszości czy relacje między urzędnikami cywilnymi, a także bardzo wpływowym wojskiem.

8 listopada zostanie opublikowany coroczny raport o stanie przygotowań Turcji do członkostwa. Raport ten tworzy Komisja Europejska. Spodziewać się możemy, że bez zgody na dostęp Cypru do portów, KE wypomni Ankarze brak jakichkolwiek postępów na drodze do członkostwa, i na tej postawie przywódcy unijni podejmą w grudniu decyzję o tym, czy zwolnić, czy może nawet zawiesić negocjacje.