Lepsza sprzedaż wyjazdów, a co z cenami?

Widać symptomy przyśpieszenia sprzedaży w turystyce. Czy jednak touroperatorzy mogą liczyć na większy zarobek?

Instytut Badań Rynku Turystycznego TravelDATA, zajmujący się gromadzeniem danych z rynku zorganizowanej turystyki wyjazdowej publikuje Analizę Cen Imprez Turystycznych dotyczącą wyjazdów w sezonie letnim 2018. Obejmuje ona okres pierwszego pełnego tygodnia października, czyli 1-7 października 2018 roku.

Najnowszy czterdziesty siódmy z kolei raport z systemu MerlinX dotyczący wyników sprzedaży na sezon turystyczny 2017/18, z którym można się zaznajomić w mediach (37/2018) obejmujący drugi tydzień września przyniósł nadal dobrą sprzedaż, choć w relacji z bardzo dobrym pierwszym tygodniem powakacyjnym była ona o około 10 procent niższa. Ponieważ jednak w porównaniach rok do roku odnosiła się ona do znacznie większego spadku w adekwatnym tygodniu przed rokiem, to w rezultacie roczna dynamika sprzedaży dla najważniejszych w branży imprez lotniczych wspięła się na bardzo już wysoki poziom +48,5 procent, podczas gdy tydzień wcześniej wyniosła +37,2 procent, a przed dwoma tygodniami +39,7 procent. Dynamika w ujęciu dwuletnim wzrosła do dawno nie notowanego poziomu +66,5 procent, podczas gdy tydzień wcześniej sięgnęła +56,0 procent, a przed dwoma tygodniami była na poziomie +31,0 procent.

Dane napływające z różnych źródeł dość konsekwentnie wskazują na wyraźne przyspieszenie sprzedaży wycieczek w ostatnim tygodniu sierpnia i pierwszych dwóch tygodniach września. Niektóre z przyczyn zostały wymienione w dwóch ostatnich materiałach tygodniowym, ale należy do nich dodać jeszcze kolejną, a mianowicie powrót do lepszych niż przypuszczano nastrojów konsumenckich. Ich zaskakująco niekorzystne spadki w lipcu, a zwłaszcza w sierpniu nie są do końca zrozumiałe, ale jednak znajdowały pewne odzwierciedlenie w mało korzystnej sprzedaży wycieczek w trzech pierwszych tygodniach sierpnia.

Obecnie silnym sygnałem poprawy nastrojów może być zdecydowany wzrost notowań koalicji rządzącej zwykle dość mocno skorelowanych z ogólnymi nastrojami konsumenckimi. Badania preferencji partyjnych są o tyle wiarygodne, że obejmują reprezentatywny przekrój społeczeństwa, a same poglądy w tych kwestiach są dość sztywne, a więc udzielane odpowiedzi stanowią w konsekwencji materiał w dużym stopniu reprezentatywny. Nie do końca można tak powiedzieć o wskaźnikach nastrojów konsumenckich, które mogą ulegać chwilowym modyfikacjom pod wpływem nieracjonalnej oceny niektórych wydarzeń. Jeszcze słabiej oddają rzeczywistość opisywane w poprzednim materiale powszechne w krajach rozwiniętych ankiety dotyczące koniunktury w wytwórczości przemysłowej dokonywane wśród przedsiębiorców, których odpowiedzi z reguły bardzo słabo przystają do rzeczywistości. Dają nam one w ramach wskaźników PMI (ogólnie bardzo cenionych za swoją skuteczność) z reguły miejsce w ogonie Europy, za to realne wyniki statystyczne ogłaszane 3-4 tygodnie później - miejsce dokładnie odwrotne. Należy podkreślić, że jest to specyfika czysto polska wynikająca z wysokiego stopnia polaryzacji społeczeństwa i dużego zacietrzewienia politycznego.

Rzekoma tajemnica takich wyników jest banalna. Ankieta taka jest przeprowadzana wśród osób w dużym stopniu niechętnych obecnej władzy, stąd też jej wyniki ulegają wykoślawieniu in minus i w rezultacie stanowią materiał mało wartościowy. Można to obrazowo porównać z ankietą na temat stosunku do wiary przeprowadzaną wśród osób zgromadzonych na mszy w kościele, której wyniki również nietrudno byłoby przewidzieć.

Dla organizatorów usiłujących oszacować potencjał konsumpcyjny Polaków w zakresie nabywania zagranicznych wycieczek w naszym kraju na podstawie takiego rodzaju badań wniosek jest jeden, niekorzystny, ale za to bardzo istotny: bez odpowiedniej obróbki cyfrowej ostatecznym miejscem konsekwencji takich analiz są biznesowe manowce.

Generalne przyspieszenie sprzedaży września w o minionych dwóch tygodniach września było tak duże, że musiało ulec wyhamowaniu. Jest to dość dobrze widoczne wizualnie na wykresie bazującym na statystykach portalu Wakacje.pl. Utrzymanie poprzedniego tempa sprzedaży jeszcze przez kolejne dwa tygodnie skutkowałoby znaczącym przewyższeniem przez sprzedaż września sprzedaży, co nie jest możliwe ze względu na fizyczne ograniczenia w postaci zakontraktowanej i funkcjonującej pojemności przewozowej (lotniczej). Obecnie do sprzedaży w coraz większym stopniu wchodzi październik, który będzie częściowo łagodził skutki szybko słabnącej sprzedaży września.

Kwestią drugiej połowy obecnego sezonu wydaje się problem bardzo niskich cen i wyższego niż przed rokiem poziomu kosztów - głównie paliwa, ale też hoteli na niektórych kierunkach. Rezultatem obu tych tendencji jest podwójna presja na spadki marż realizowanych przez organizatorów na wycieczkach i sukcesywne osłabianie poziomu ich wyników finansowych.

Poniżej przedstawiono wykresy zmian średniej przeceny rok do roku wycieczek na standardowo przedstawianych 23 kierunkach, tym razem podobnie jak w poprzednich dwóch materiałach dla wylotów w pierwszych pełnych tygodniach września i października. Dane w obu tych przypadkach są odnoszone do takich samych wyprzedzeń wobec terminu realizacji imprezy. Zarówno wykres dla wyjazdów w pierwszym pełnym tygodniu września, jak i października zostały już w pełni zrealizowane, przy czym kolor zielony oznacza obszar, w którym przeceny dla wyjazdów w październiku były płytsze niż we wrześniu (zmiany sytuacji na korzyść), a czerwony sytuację odwrotną.

Na wykresie widoczny jest przeważnie wyraźnie wyższy poziom przecen wycieczek październikowych niż wrześniowych utrzymujący się w niekorzystnym pod tym względem dla branży okresie maj - sierpień. W trzeciej dekadzie sierpnia (od szóstego tygodnia wyprzedzenia wobec terminu wyjazdu) przeceny wyjazdów październikowych stały się jednak płytsze niż wrześniowych (pole zielone) i taki stan trwał już do okresu na tydzień przed zakończeniem sprzedaży.

Licząc całościowo ostatnie 6-7 tygodni sprzedaży zakończyło się ze średnim zmniejszeniem głębokości przecen około 40 złotych na korzyść października. Jest to o tyle pozytywne, że oba te miesiące są silnie lastowe i w takim okresie realizowane jest około 3/4 ogólnej sprzedaży tego okresu, podczas gdy w innych miesiącach jest to zwykle około 60 procent, a uwzględniając dużą firstową sprzedaż w sieciach firmowych dużych organizatorów - nawet poniżej 50 procent.

Ta sytuacja i nawet jeszcze nieco lepsze trendy w pozostałych tygodniach będących jeszcze w sprzedaży pozwalają ostrożnie stawiać tezę, że głęboka nierównowaga podażowo-popytowa tak wyraźnie widoczna w szczytowym okresie sezonu została w znacznym stopniu zniwelowana.

Obecnie coraz bardziej wartościowym źródłem informacji o zmianach i trendach w sprzedaży wycieczek stają się dane liderującej w naszej branży turystyki wyjazdowej sieci Wakacje.pl. Zwiększa ona systematycznie swój udział w rynku - w tym w maju tego roku poprzez przejęcie całości udziałów spółki My Travel sp. z o.o. - a zatem w konsekwencji jej statystyki i inne informacje mogą coraz dokładniej oddawać bieżącą i historyczną sytuację na krajowym rynku turystycznym. Analitycy TravelData przedstawiają zmiany udziałów skumulowanych najważniejszych kierunków dla polskiej zorganizowanej turystyki wyjazdowej tym razem w nieco skróconym horyzoncie czasowym, czyli od początku maja tego roku. Poniżej przedstawiono krótkie zestawienie zmian wielkości udziałów rynkowych najważniejszych kierunków w ostatnim tygodniu wraz z krótkimi komentarzami:
Grecja: wzrost o 0,43% - od połowy kwietnia kierunek ten przebywa w prawie nieprzerwanym trendzie wzrostowym powrót, który trwa do chwili obecnej. Słowo prawie związane jest z jedynym poważniejszym zachwianiem z trzeciego tygodnia sierpnia, które było zapewne związane z chwilowym zdecydowanym przyspieszeniem sprzedaży Turcji. Sprzedaż Grecji była konsekwentnie wspierana przez relatywnie niskie ceny i taki stan trwa do chwili obecnej, choć skala przecen na kierunkach greckich ostatnio nieco zmalała. W ostatnim tygodniu kierunek ten bardzo mocno zyskiwał udziały rynkowe we wrześniu, a jeszcze wyraźniej w październiku.
Egipt: wzrost o 0,06% - pierwszy wzrost po serii szesnastu tygodni spadków udziału w rynku, choć tym razem na razie niewielki. Miniony słabszy okres (trwał od początku czerwca) miał zapewne częściowy związek z utratą przewagi Egiptu w zakresie bieżącej atrakcyjności cenowej wobec głównych kierunków konkurencyjnych. W nadchodzących tygodniach jego rynkowe udziały powinny wejść w dość wyraźny trend wzrostowy z powodu wyczerpywania się ofert większości głównych kierunków konkurencyjnych. W minionym tygodniu Egipt notował wzrosty udziałów rynkowych zarówno we wrześniu jak i w październiku.
Hiszpania: wzrost o 0,02% - podobnie jak w przypadku Egiptu pierwszy, choć nieznaczny wzrost udziałów w rynku, po 12 tygodniach trendu spadkowego trwającego od końca czerwca, w którym Hiszpania traciła udziały, ale w stopniowo malejącej skali w porównaniu z okresem wcześniejszym. W kolejnych tygodniach kierunek, ma szanse wejścia w trend wzrostowy, ale nie tak jednoznaczny jak w przypadku Egiptu. Hiszpania w minionym tygodniu (tak jak konkurent) zyskiwała udziały i we wrześniu i w październiku.
Tunezja: wzrost o 0,01% - w ostatnich dwóch miesiącach kierunek ten wykazuje wahania zmian udziałów rynkowych, ale z dość wyraźna przewagą wzrostów. W trzech wcześniejszych miesiącach notował systematyczne spadki udziałów rynkowych, co mogło mieć związek z rosnącymi cenami wyjazdów do tego kraju. Przewaga zniżek cen kilku ostatnich tygodniach przyczyniła się poprawy popytu, ale efekt poprawy udziałów Tunezji w rynku jest mimo to dość ograniczony. W ostatnim tygodniu Tunezja nieznacznie zyskiwała we wrześniu, a traciła w październiku.
Albania: spadek o 0,07% - bardzo duże obniżki cen wycieczek do Albanii, rozpoczęte w drugim tygodniu czerwca zdecydowanie poprawiły sprzedaż i spowodowały wzrostowy trend udziałów w rynku, który utrzymywał się do końca wakacji. We wrześniu Albania traciła już udziały i powinna je nadal tracić z powodu bardzo dużego stopnia wyprzedania.
Turcja: spadek o 0,11% - kierunek ten od końca marca wykazuje bardzo znaczne wahania tempa sprzedaży. W drugiej połowie sierpnia (w Niemczech, nieco wcześniej) odnotowano bardzo silny wzrost sprzedaży Turcji, który może być kojarzony z przeorientowaniem części popytu w końcowym okresie wakacji na Turcję, co mogło być reakcją na zupełnie bezprecedensową przecenę tureckiej liry i chęcią wykorzystania końcówki wakacji na tanie wyjazdy rodzinne. Popyt szybko jednak wrócił do normy, gdy uświadomiono sobie, że w tym sezonie korzyści są jeszcze niewielkie i ograniczają się do tańszego stołowania się i zakupów poza obszarem hoteli. W ostatnim tygodniu Turcja nieco traciła zarówno we wrześniu, jak i w październiku.
Bułgaria: spadek o 0,27% - kierunek ten przebywał 11- tygodniowym trendzie wzrostowym od połowy czerwca do przedostatniego tygodnia wakacji, czyli do mniej więcej do okresu bardzo dużego wzrostu sprzedaży Turcji. W ostatnich dwóch tygodniach Bułgaria już wyraźnie zaczęła tracić udziały, co jest nieunikniona konsekwencją dużego wyprzedania i końcówki sezonu na tym kierunku.
Na innych kierunkach, nie odnotowano większych zmian, a skala ich zysków lub strat udziałów rynkowych wyrażała się dla nich w minionym tygodniu w setnych częściach procenta.

Istotne kwestie z zakresu cen imprez turystycznych
W tym materiale porównania bazowane są na cenach dla wylotów w okresie 1-7 października 2018 roku, czyli w pierwszym pełnym tygodniu tego miesiąca, zebranych 20 września i porównanych z cenami z 13 września, a w porównaniach rok do roku z cenami z 21 września 2017 roku.

W ostatnim tygodniu średnia cena wycieczek w pierwszym pełnym tygodniu października odnotowała wzrost o 76 złotych (poprzednio był spadek o 103 złote, a wcześniej ceny dla wyjazdów październikowych wykazywały wzrosty o 3, 12 i 14 złotych). Największe zwyżki średnich cen wystąpiły na Malcie - o 765 złotych oraz na Rodos i Korfu - o 280 i 226 złotych, przy czym na pierwszym i ostatnim kierunku przed tygodniem wystąpiły znaczące spadki. Największe zniżki zanotowano na Gran Canarii- o średnio 162 złote oraz w Portugalii i na Teneryfie - o 147 i 107 przy czym na obu kierunkach kanaryjskich poprzednio odnotowano znaczne wzrosty cen. W tym samym czasie przed rokiem oraz przed dwoma laty średnie ceny wycieczek spadły o 26 i 4 złote.





Miniony tydzień przyniósł na wiodących kierunkach istotnie wyższe od przeciętnego wzrosty cen wycieczek (czyli od 76 złotych) w Turcji i Grecji - o średnio 192 i 112 złotych, zaś w mniejszym stopniu od przeciętnej zwyżkowały ceny w Bułgarii i Egipcie - o średnio 65 i 36 złotych. Kolejny spadek, ale tym razem niewielki, wykazały średnie ceny wyjazdów na kierunki kanaryjskie - o średnio 25 złotych

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów w okresie pierwszego pełnego tygodnia października pokazuje, że bieżąca średnia cena wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu była niższa o 112 złotych, (wcześniej była niższa dla wyjazdów październikowych o 150, 112, 124, 52 i 64 złote). Przed rokiem, czyli w trzecim tygodniu września 2017, średnia cena w porównaniu rok do roku była niższa o 150 złotych.

Po raz kolejny (dwudziesty pierwszy) w tym sezonie czynniki o charakterze kosztotwórczym działały w kierunku zmniejszania marż ze sprzedaży wycieczek. Cena paliwa lotniczego w minionym tygodniu nadal była zdecydowanie wyższa niż przed rokiem (2,88 wobec 2,30 zł/litr, czyli o 25,2 procent). Do zwyżki kosztów nadal przyczyniał się też tańszy złoty, który osłabł w skali 12 miesięcy dla rozliczeń turystycznych o niecały jeden procent.

W rezultacie czynniki zmian cen paliwa oraz kursów złotego zgodnie działały w kierunku powiększania średniego poziomu kosztów wycieczek tym razem kolejny raz w nieco mniejszym stopniu niż przed tygodniem, bo o około 95/105 złotych (poprzednio wpływ ten wynosił 115/125 złotych, a wcześniej 135/145, 110/120, 95/105, 90/100, 85/95, 110/120, 95/105, 150/160, 130/140, 130/140, 135/145, 110/120, 125/135, 120/130, 135/145, 120/130, 115/125, 50/60 i 45/55 złotych oraz był neutralny, a jeszcze wcześniej czynniki te działały odwrotnie, a zatem w kierunku obniżenia kosztów o około 25/35, 60/70, 35/45, 30/40, 50/60, 85/95 złotych).

Należy pamiętać, że wpływ zmian cen paliwa i walut na ceny wycieczek w zależności od touroperatora jest mniej lub więcej opóźniony (m.in. przez kontrakty zabezpieczające i politykę marż), a ich wpływ należy traktować raczej w uśrednionych kategoriach docelowych (asymptotycznych).





Na wykresie widoczne jest, że spośród najważniejszych kierunków (dla wyjazdów w pierwszym tygodniu października) na pozycji lidera wzrostów cen rok do roku (na którą powrócił po dwutygodniowej przerwie) umocnił się Egipt ze wzrostem o średnio 212 złotych, który wyprzedził pod tym względem Turcję, gdzie średnie ceny rok do roku zwyżkowały średnio o 81 złotych, w tym na Riwierze o 156 złotych. W adekwatnej sytuacji dla pierwszego tygodnia sierpnia (materiał z 30 lipca) Egipt był droższy w jeszcze większej skali, czyli o 296 złotych, a Turcja była tańsza o średnio 72 złote lecz sama Riwiera notowała roczny spadek cen o jedynie 10 złotych. Tradycyjnie (dla tego sezonu) nadal w znaczącym stopniu taniały w skali roku kierunki greckie - o średnio 61 złotych (ale w adekwatnej sytuacji dla wyjazdów sierpniowych było to jeszcze aż 253 złote) oraz kierunki kanaryjskie - o 290 złotych (192 złote).

Na mniej masowych kierunkach stosunkowo nieduże przeceny rok do roku odnotowano na Majorce i w Tunezji - o 42 i 91 złotych, nieco większe w Maroku - o średnio 129 złotych, a największe na Malcie , Cyprze i w Portugalii - o odpowiednio 260, 324 i 672 złote.

Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie (dla wylotów w pierwszym tygodniu października) nieznacznie staniała Turcja - o jedynie 7 złotych, większy był spadek średnich cen na kierunkach egipskich - o 77 złotych, jeszcze bardziej przeceniona została Grecja - o średnio 179 złotych, zaś zdecydowania najistotniej obniżyły się średnie ceny na Wyspach Kanaryjskich - o 642 złote.

W zestawieniu z ostatniego tygodnia wśród dużych i średnich organizatorów największy spadek przeciętnych cen wobec ubiegłego sezonu wykazały oferty biur Prima Holiday i Neckermann Polska, które były tańsze przeciętnie o około 370 i 345 złotych. Znacznie korzystniejsze ceny niż przed rokiem proponowało klientom biura Grecos Holiday oraz Itaka, które były mniej kosztowne o około 170 i 130 złotych, a umiarkowanie korzystniejsze biura Rainbow i Exim Tours, których oferty były tańsze o około 60 i 30 złotych. Pozostali organizatorzy byli bardziej kosztowni niż przed rokiem w granicach od 140 do 235 złotych.

W tym, co dla turystów ma większe znaczenie, a zatem w liczbie najatrakcyjniejszych bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu na 24 kierunkach i w trzech kategoriach hoteli, to na pozycję lidera powróciło biuro Itaka - z liczbą 23 takich ofert, wyprzedzając nieco biura Rainbow (21 ofert) oraz TUI Poland i Exim Tours (19 i 16 ofert). Najwięcej korzystnych propozycji z niższych i średnich półek cenowych (3* i 4*) miały biura Itaka i Rainbow, zaś w ofercie premium (5*) tym razem przodowało biuro TUI Poland przed biurem Itaka.

Najwięcej atrakcyjnych cenowo ofert na kierunkach egipskich proponowało biuro TUI Poland oraz Coral Travel Wezyr (5 i 4 oferty), na kierunkach greckich biura Grecos Holiday (aż 9 ofert) oraz Itaka (5 ofert), na kierunkach kanaryjskich biura Rainbow i Itaka (8 i 7 ofert), a na tureckich Itaka i Coral Travel Wezyr (po 4 oferty). W Tunezji najwięcej takich ofert miały biura Prima Holiday i Sun & Fun (po 3 oferty), natomiast w Bułgarii biuro przodowało biuro TUI Poland (3 oferty).