Polski resort kultury dba o zabytki na Wschodzie

Polskie Ministerstwo Kultury zamierza otworzyć Muzeum Josepha Conrada- Korzeniowskiego w Berdyczowie na Ukrainie oraz odsłonić pomnik Juliusza Słowackiego w Kijowie.

Na posiedzeniu sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu, Tomasz Merta podsekretarz stanu w resorcie kultury omówił "Informację Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na temat stanu prawnego, organizacyjnego i sposobów finansowania zabytków polskich na Wschodzie".

Jednym z najważniejszych projektów polskiego muzealnictwa poza granicami kraju według Merty było utworzenie w dawnym dworku rodziny Słowackich, w Krzemieńcu, Muzeum Juliusza Słowackiego. Uroczyste otwarcie obiektu odbyło się we wrześniu 2004 roku.

Merta zaznaczył - Od połowy lat 90-tych XX wieku resort kultury uczestniczył w kilku innych projektach powołania muzeów upamiętniających wybitne postaci polskiej kultury m.in. na Białorusi chciano stworzyć muzeum Stanisława Moniuszki, Elizy Orzeszkowej, a na Ukrainie - Brunona Schulza i Karola Szymanowskiego. Żadna z tych inicjatyw nie została do tej pory zakończona powodzeniem.

Jednocześnie Merta podkreślił, że wkrótce zakończą się dwa ważne przedsięwzięcia na Ukrainie. Jednym z nich będzie odsłonięcie pomnika Juliusza Słowackiego w Kijowie. Pomnik stanie przy Katedrze p.w. św. Aleksandra. Najprawdopodobniej odsłonięcie pomnika odbędzie się wczesną jesienią tego roku.

Merta wyznał również, że polski resort kultury już od wielu lat zabiegał o utworzenie Muzeum Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Berdyczowie. Zaznaczył, że inicjatorem tego projektu był 10 lat temu profesor Zdzisław Najder z Polskiego Towarzystwa Conradowskiego. Siedzibę Muzeum będą stanowiły pomieszczenia w berdyczowskim klasztorze oo. Karmelitów. W grudniu minionego roku otwarto tam tymczasową wystawę poświęconą pisarzowi i zadeklarowano, że za rok muzeum zostanie już otworzone.

Resort kultury bierze udział w pracach związanych z polskimi zabytkami oraz promocją polskiej kultury na Wschodzie: Białorusi, Litwie Łotwie, Rosji i Ukrainie już od połowy lat 90-tych XX wieku. Merta dodał - Szczególne znaczenie ma podpisanie przez Polskę i Ukrainę dezyderatów dotyczących m.in. podjęcia prac inwentaryzacyjnych i konserwatorskich na terenie Cmentarza Łyczakowskiego. Stąd też w 2008 roku rozpoczęto wieloletni, wspólny projekt polsko-ukraińskich prac konserwatorskich na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. W pierwszym etapie przeprowadzone zostały prace konserwatorskie trzech nagrobków: ormiańskiego (abp. Samuela Stefanowicza), ukraińskiego (Omelijana Ohonowskiego) i polskiego (Pauliny i Stanisława Paparów). Prace w minionym roku zrealizował polsko-ukraiński zespół konserwatorski. Przeprowadził on również konserwację grobu prawnika, profesora Juliana Makarewicza.

Polski resort kultury wspierał finansowo również prace konserwatorskie między innymi na Litwie: w kościołach w Skorbucianach i Szyłanach oraz na dworze w Poszeszuwiu, na Łotwie: w kościołach w Auleji, Krasławiu, Kiesiu oraz na terytorium Federacji Rosyjskiej w kościele polskim w Moskwie. W 2008 roku polscy specjaliści przeprowadzili konserwację obrazu "Portret Heleny Petrakowskiej" pochodzącego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Tbilisi.

W ostatnich trzech latach odrestaurowano pomniki nagrobne wybitnych Polaków, między innymi grób barona Gustawa Manteuffla, historyka i etnografa na cmentarzu w Drycanach na Łotwie oraz pomnik kompozytora Karola Lipińskiego na cmentarzu we wsi Urłów na Ukrainie. Upamiętniono również tablicami pamiątkowymi postaci istotnych osobistości w historii i kulturze ziem kresowych, między innymi: Stefana Batorego w Wilnie, Mikołaja Reja w Żurawinie na Ukrainie oraz Tadeusza Czackiego i Hugona Kołłątaja w Krzemieńcu. Resort partycypował też w kosztach postawienia pomnika Adama Mickiewicza w Mińsku.