Jest porozumienie w sprawie jednolitej, europejskiej przestrzeni powietrznej

Po dziesięciu latach negocjacji eurodeputowani i belgijska prezydencja Rady UE osiągnęli porozumienie w sprawie nowych przepisów UE mających na celu optymalizację tras lotów, zmniejszenie opóźnień lotów i emisję CO₂.

Reforma ma poprawić wykorzystanie i organizację europejskiej przestrzeni powietrznej oraz zarządzanie nią. Ma też usprawnić zapewnianie służb żeglugi powietrznej, aby zwiększyć przepustowość, obniżyć koszty i podnieść możliwości adaptacyjne systemu, przy jednoczesnym ograniczeniu wpływu lotnictwa na środowisko i klimat.

W skład pakietu legislacyjnego wchodzą zmieniony wniosek przekształcający rozporządzenie o jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej (SES 2+) i projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie podstawowe o Agencji UE ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA).

Cieszę się z tego rezultatu prac, które udało się zakończyć podczas naszej prezydencji. Umożliwi on poczynienie większych postępów w redukcji emisji CO₂ z sektora lotnictwa. Da też państwom członkowskim więcej narzędzi do eliminowania niedogodności powodowanych przez działalność lotniczą. Jest jeszcze wiele do zrobienia, jeżeli chodzi o wspieranie sektora w osiąganiu neutralności klimatycznej. Jednak będziemy nadal nad tym pracować, a wysiłki wszystkich stron na rzecz udanej finalizacji nowych przepisów o europejskiej przestrzeni powietrznej zasługują na pochwałę. - powiedział Georges Gilkinet, belgijski minister mobilności.

We wstępnie uzgodnionym akcie utrzymano kluczowe założenia, jakimi są: reforma jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej musi zaspokoić potrzeby w zakresie przepustowości, zredukować negatywny wpływ na klimat i środowisko, a jednocześnie być racjonalna pod względem kosztów. Powinna też przyczynić się do uregulowania kwestii dronów.

Nowe przepisy mają umożliwić skuteczniejszą realizację celów środowiskowych i klimatycznych w kontekście zarządzania przestrzenią powietrzną. Dlatego przedłużone zostanie obowiązywanie wiążących parametrów środowiskowo-klimatycznych dla służb terminalowych i nastąpi modulacja opłat mająca na celu zachęcenie użytkowników przestrzeni powietrznej do zwiększenia efektywności środowiskowej. Powołany zostanie niezależny, stały i profesjonalny organ oceny skuteczności działania, który będzie doradzał Komisji w kwestiach wdrażania systemów skuteczności działania i opłat.

Państwo członkowskie wyznaczy państwowe władze nadzorcze, które będą oceniały, czy instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej przestrzegają wymogów ekonomicznych (np. związanych ze stabilnością finansową czy strukturą organizacyjną). Będzie się to odbywać we współpracy z krajowym organem odpowiedzialnym za certyfikację takich instytucji.

Instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej i państwowe władze nadzorcze będą mogły należeć do tej samej organizacji, pod warunkiem że działają odrębnie i są niezależne.

Państwa członkowskie będą miały możliwość połączenia zadań z zakresu nadzoru gospodarczego i nadzoru nad bezpieczeństwem w tej samej jednostce administracyjnej. Rozwiązanie to ogranicza biurokrację i dostosowuje przepisy do istniejących modeli organizacyjnych.

Państwa członkowskie mogą zezwolić na to, by niektóre służby żeglugi powietrznej można było zapewniać na warunkach rynkowych.

Państwowe władze nadzorcze będą wraz z Komisją oceniać skuteczność służb żeglugi powietrznej, zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności. Komisji pomoże w tym organ oceny skuteczności działania pełniący rolę doradczą. Organ zostanie powołany jako stała jednostka i będzie finansowany z budżetu UE.

Modulacja opłat trasowych będzie obowiązkowa, jeżeli z analizy kosztów i korzyści wyniknie, że jest wykonalna i stanowi wartość dodaną. Ma to zachęcić użytkowników przestrzeni powietrznej do wspierania skuteczniejszej realizacji celów środowiskowych i klimatycznych. Chodzi m.in. o korzystanie z tras pozwalających na oszczędność paliwa lub o częstsze stosowanie alternatywnych czystych technologii napędu.

Wstępnie uzgodniony akt umacnia także perspektywę sieciową. W tym celu wprowadza nowe funkcje sieciowe i zleca obecnemu menedżerowi sieci (którym jest Eurocontrol) dodatkowe, jasno określone zadania, dzięki czemu będzie on mógł w większym stopniu przyczyniać się do zrównoważonego i efektywnego wykorzystania przestrzeni powietrznej.

Wstępne porozumienie musi jeszcze zostać zatwierdzone przez Radę i Parlament Europejski. W Radzie prezydencja belgijska zamierza jak najszybciej przedłożyć teksty do zatwierdzenia przedstawicielom państw członkowskich.

Po zatwierdzeniu projekty aktów przejdą weryfikację prawno-językową. Na koniec zostaną formalnie przyjęte przez współprawodawców, opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i wejdą w życie 20 dni po publikacji.