Loty łączone: który sąd właściwy dla roszczeń o odszkodowanie za opóźnienia?

Odszkodowania za opóźnione loty mogą nastręczać wielu wątpliwości, zwłaszcza przy lotach łączonych, obsługiwanych przez różnych przewoźników. Od kogo wówczas domagać się odszkodowania? Jaki sąd jest właściwy dla tego typu roszczeń? Przed takim pytaniem został postawiony Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W przypadku lotu zarezerwowanego w ramach pojedynczej, potwierdzonej rezerwacji, składającego się z kilku odcinków obsługiwanych przez różnych przewoźników lotniczych, odszkodowania z tytułu odwołania ostatniego odcinka lotu można dochodzić przed sądami, w których obszarze właściwości znajduje się miejsce odlotu pierwszego odcinka lotu - uznał Trybunał Sprawiedliwości Unii EUropejskiej

Dwoje pasażerów zarezerwowało lot łączony w ramach pojedynczej, potwierdzonej rezerwacji. Lot ten obejmował trzy odcinki: pierwszy, z Hamburga do Londynu, miał zostać zrealizowany przez brytyjskiego przewoźnika lotniczego British Airways; dwa pozostałe odcinki, z Londynu do Madrytu i z Madrytu do San Sebastian, miał obsłużyć hiszpański przewoźnik lotniczy Iberia. Trzeci odcinek lotu został odwołany, lecz pasażerowie nie zostali poinformowani na czas.

Flightright, przedsiębiorstwo z siedzibą w Poczdamie (Niemcy), na które poszkodowani pasażerowie scedowali podnoszone przez nich roszczenia odszkodowawcze, wytoczyła powództwo odszkodowawcze przeciwko Iberii przed Amtsgericht Hamburg (sądem rejonowym w Hamburgu, Niemcy). Ponieważ odległość między Hamburgiem a San Sebastian wynosi ok. 1433 km, na podstawie rozporządzenia dotyczącego praw pasażerów w transporcie lotniczym, wniesiono o zapłatę kwoty 250 EUR na rzecz każdego z pasażerów.

Amtsgericht Hamburg zmierza do ustalenia, czy jest właściwy do rozpoznania sporu dotyczącego odcinka lotu, który został odwołany, mimo że w ramach tego odcinka lotu miejsce odlotu i miejsce przylotu, czyli, odpowiednio, Madryt i San Sebastian, znajdują się poza obszarem jego właściwości. Odpowiedź na to pytanie wymaga dokonania wykładni rozporządzenia dotyczącego jurysdykcji.

Sąd niemiecki zauważył, że w wyroku z dnia 11 lipca 2019 r. Trybunał orzekł, że w ramach lotu łączonego, będącego przedmiotem pojedynczej rezerwacji, pasażer może pozwać przewoźnika, który realizował pierwszy odcinek lotu, dla którego miejsce odlotu znajduje się w obszarze właściwości sądu, przed którym wytoczono powództwo, w odniesieniu do wszystkich odcinków tego lotu w celu uzyskania odszkodowania na podstawie rozporządzenia dotyczącego praw pasażerów w transporcie lotniczym. W świetle tego wyroku Amtsgericht Hamburg zastanawia się, czy przewoźnik lotniczy odpowiedzialny za zrealizowanie ostatniego odcinka takiego lotu (Iberia) może być również pozwany w ramach powództwa o odszkodowanie wytaczane na wspomnianej podstawie.

W swoim postanowieniu, Trybunał orzekł, że rozporządzenie dotyczące jurysdykcji należy interpretować w ten sposób, że w kontekście lotu, wykupionego w ramach pojedynczej, potwierdzonej rezerwacji dla całej trasy obejmującej kilka odcinków lotu obsługiwanych przez dwóch różnych przewoźników, powództwa odszkodowawcze z tytułu odwołania ostatniego odcinka lotu mogą być wytaczane przed sądami właściwymi ze względu na miejsce odlotu pierwszego odcinka lotu, nawet jeśli są one wytaczane przeciwko przewoźnikowi lotniczemu obsługującemu ostatni odcinek lotu.

Zdaniem Trybunału, w przypadku dokonania pojedynczej, potwierdzonej rezerwacji dla całej trasy, na przewoźniku lotniczym ciąży zobowiązanie dotyczące zrealizowania przewozu pasażera z punktu A do punktu D. W związku z tym w przypadku lotu łączonego, stanowiącego przedmiot pojedynczej, potwierdzonej rezerwacją dla całej trasy i obejmującego kilka odcinków lotu, "miejscem wykonania" tego lotu w rozumieniu rozporządzenia dotyczącego jurysdykcji może być miejsce odlotu pierwszego odcinka lotu, jako miejsce głównego świadczenia usług będących przedmiotem umowy przewozu lotniczego.

Trybunał orzekł, że kryterium miejsca odlotu pierwszego odcinka lotu odpowiada celowi bliskości geograficznej pomiędzy umową a sądem właściwym oraz wymogom związanym z zasadą przewidywalności, przyświecającą rozwiązaniom przyjętym przez rozporządzenie dotyczące jurysdykcji. Umożliwia ono mianowicie zarówno powodowi, jak i pozwanemu zidentyfikowanie sądu właściwego ze względu na miejsce odlotu pierwszego odcinka lotu, które zostało wskazane w umowie przewozu lotniczego, jako sądu, do którego można wystąpić z powództwem.

Jeżeli chodzi o możliwość pozwania przewoźnika lotniczego odpowiedzialnego za realizację ostatniego odcinka lotu (Iberii) przed sądem, w którego obszarze właściwości (Hamburg) znajduje się miejsce odlotu pierwszego odcinka lotu, Trybunał stwierdził, że obsługujący lot przewoźnik lotniczy, niezwiązany umową z pasażerem, jest uważany za działającego w imieniu osoby związanej umową z owym pasażerem i wypełniającego zobowiązania mające swoje źródło w umowie przewozu lotniczego.