Parlament Europejski chce jasnych reguł dla ekonomii współdzielenia

Unia powinna wykorzystać korzyści płynące z gospodarki współdzielenia, ale z poszanowaniem zasad uczciwej konkurencji, praw pracowniczych i przepisów podatkowych - głosi rezolucja przyjęta przez Parlament Europejski.

Najwięcej transakcji na zasadach "gospodarki dzielenia się" zawieranych jest w sektorze zakwaterowania.

Parlament podkreślił potrzebę uregulowania szarych stref w prawodawstwie. Istnieją znaczne różnice w przepisach, również na szczeblu krajowym i lokalnym w państwach członkowskich, i nie zawsze jest całkowicie jasne, które przepisy UE mają zastosowanie. Nowe modele biznesowe rozwijane w ramach gospodarki "dzielenia się (lub "gospodarki współpracy") obejmują coraz szerszy wachlarz usług, od zakwaterowania (np. Airbnb) poprzez transport samochodowy (np. Uber) po usługi pomocy domowej.

Zdaniem Parlamentu Europejskiego, potrzebne są ostre kryteria rozróżnienia pomiędzy indywidualnymi partnerami (np. gdy osoba fizyczna chce odpłatnie podzielić się swoją nieruchomością lub samochodem z inną osobą i czyni to sporadycznie) i profesjonalistami (osobami świadczącymi te usługi zawodowo w celach zarobkowych) oraz ogólne zasady na szczeblu Unii i szczegółowe rozwiązania na poziomie krajowym (dotyczące na np. poziomu dochodów).

Konsumenci powinni być poinformowani o zasadach mających zastosowanie do każdej transakcji i o swoich prawach; platformy społecznościowe powinny wprowadzić mechanizmy składania skarg oraz do rozstrzygania sporów.

PE uznał, iż Komisja Europejska powinna jak najszybciej wyjaśnić kwestie systemu odpowiedzialności w zastosowaniu do platform społecznościowych i opracować wytyczne pozwalające ocenić, czy usługa podstawowa jest świadczona w ramach danej platformy (usługa hotelarska, transportowa) czy też platforma oferuje jedynie usługę społeczeństwa informacyjnego w rozumieniu dyrektywy o handlu elektronicznym.

Rezolucja wspomina także o prawach pracowniczych. Wszyscy pracownicy świadczący usługi w ramach ekonomii współdzielenia bez względu na ich status (pracownicy zatrudnieni lub samozatrudnieni) powinny mieć zagwarantowane uczciwe warunki pracy oraz odpowiednią ochronę prawną i socjalną; powinni też móc przenosić w przypadku zmiany pracy wystawiane przez użytkowników ratingi i oceny, które decydują o ich wartości na rynku cyfrowym.

Dokument wskazuje też, iż przedsiębiorstwa świadczące porównywalne usługi, czy to w ramach gospodarki tradycyjnej czy też gospodarki dzielenia się, powinny mieć podobne obowiązki podatkowe; podatki należy płacić tam, gdzie generowane są zyski; powinny zostać innowacyjne rozwiązania, dostosowane do specyfiki tej nowej formy gospodarki, które poprawią przestrzegania i egzekwowania przepisów prawa podatkowego, a operatorze platform powinni zaangażować się w ich opracowanie.

Uregulowanie prawne usług świadczonych w ramach gospodarki dzielenia się powinno przyczynić się do jasności prawa i zapewnienia wszystkim podmiotom równych warunków działania, nie powinno jednak ograniczać świadczenia usług. Dlatego posłowie potępiają przepisy narzucane przez niektóre organy publiczne w celu utrudnienia zakwaterowania dla turystów w ramach gospodarki dzielenia się. Posłowie apelują o niepostrzeganie gospodarki dzielenia się jako zagrożenia dla gospodarki tradycyjnej. Zaznaczają, że "gospodarka dzielenia się jest społecznie korzystna dla obywateli UE".

Rezolucja nie ma mocy prawnie wiążącej. Jest reakcją Parlamentu na komunikat Komisji Europejskiej "Europejski program na rzecz gospodarki dzielenia się". Rezolucja została przyjęta 510 głosami, 60 posłów głosowało przeciw, 48 wstrzymało się od głosu.

Badanie przeprowadzone w 2016 przez Eurobarometr wykazało, że 17% europejskich konsumentów korzysta z usług świadczonych w ramach gospodarki współdzielenia, a 52% ma świadomość dostępności tego rodzaju usług. Świadczenie przez osoby prywatne innym osobom prywatnym usługa współużytkowania (peer-to-peer) zakwaterowania to największy sektor gospodarki dzielenia się pod względem liczby transakcji, natomiast pod względem wysokości przychodów na pierwszym miejscu są usługi transportowe.