Czy można ubiegać się o odszkodowanie za opóźniony lot w walucie innej niż euro?

Czy pasażer, którego lot został odwołany lub doznał dużego opóźnienia, może domagać się zapłaty przewidzianego prawem Unii odszkodowania w walucie, która obowiązuje w miejscu jego zamieszkania? Przed tyym pytaniem został postawiony Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Odmowa wypłaty odszkodowania w walucie krajowej, która obowiązuje w miejscu zamieszkania poszkodowanego pasażera byłaby niezgodna z wymogiem szerokiej wykładni praw pasażerów lotniczych oraz z zasadą równego traktowania poszkodowanych pasażerów - uznał Trybunał.

X posiadała rezerwację, potwierdzoną przez przewoźnika lotniczego Smartwings, wcześniej Travel Service z siedzibą w Warszawie, na lot z miasta A, położonego w państwie trzecim, do miasta B, położonego w Polsce. W dniu 23 lipca 2017 r. stawiła się na odprawę w odpowiednim czasie. Lot był opóźniony o ponad trzy godziny. Nie ustalono, czy X otrzymała w państwie trzecim korzyści, odszkodowanie lub opiekę.

X, uprawniona do odszkodowania w wysokości 400 EUR na podstawie rozporządzenia w sprawie praw pasażerów lotniczych, dokonała cesji swojej wierzytelności o zapłatę odszkodowania na spółkę Delfly, z siedzibą w Warszawie. Delfly wniosła do Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy XV Wydział Gospodarczy o zasądzenie od Smartwings, wcześniej Travel Service, kwoty 1698,64 PLN, stanowiącej równowartość 400 EUR według kursu wymiany walut Narodowego Banku Polskiego obowiązującego w dniu wytoczenia powództwa o zapłatę odszkodowania.

Smartwings, wcześniej Travel Service, wniosła o oddalenie powództwa o zapłatę odszkodowania, podnosząc między innymi zarzut sformułowania go, wbrew przepisom prawa krajowego, w niewłaściwej walucie, a mianowicie w złotych polskich (PLN), a nie w euro.

Sąd polski wystąpił z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. Zmierza do ustalenia, czy zgodnie z rozporządzeniem w sprawie praw pasażerów lotniczych pasażer, którego lot został odwołany lub doznał dużego opóźnienia, lub jego następca prawny, może domagać się zapłaty kwoty odszkodowania, o której mowa w tym przepisie, w walucie krajowej, która obowiązuje w miejscu jego zamieszkania, co oznaczałoby, że wspomniany przepis stoi na przeszkodzie uregulowaniu lub praktyce orzeczniczej państwa członkowskiego, zgodnie z którymi powództwo odszkodowawcze takiego pasażera lub jego następcy prawnego podlega oddaleniu z tej tylko przyczyny, że roszczenie określono w walucie krajowej.

Ogłoszonym w czwartek, 3 września wyrokiem Trybunał Sprawiedliwości przypomniał w pierwszej kolejności, że główny cel realizowany przez owo rozporządzenie polega na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony pasażerów. Zgodnie z tym celem należy dokonywać szerokiej wykładni przepisów przyznających prawa pasażerom lotniczym. Zdaniem Trybunału uzależnienie prawa do odszkodowania z tytułu szkód, które stanowią poważne niedogodności wynikające z opóźnień w transporcie lotniczym pasażerów, od warunku, zgodnie z którym odszkodowanie powinno zostać wypłacone poszkodowanemu pasażerowi w euro, z wyłączeniem jakiejkolwiek innej waluty krajowej, oznaczałoby ograniczenie wykonywania tego prawa i naruszałoby w konsekwencji wymóg szerokiej wykładni.

Trybunał zauważył następnie, że rozporządzenie ma zastosowanie do pasażerów, przy czym nie dokonuje się między nimi rozróżnienia opartego na kryterium przynależności państwowej lub miejsca zamieszkania; istotnym kryterium jest kryterium miejsca, w którym znajduje się lotnisko wylotu tych pasażerów. Pasażerowie, którym przysługuje prawo do odszkodowania, znajdują się zatem w porównywalnych sytuacjach w zakresie, w jakim szkody podlegające naprawieniu zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem zostają naprawione w sposób ujednolicony i natychmiastowy.

Tymczasem ustanowienie warunku, zgodnie z którym kwota odszkodowania przewidzianego w rozporządzeniu, dochodzona przez poszkodowanego pasażera lub jego następcę prawnego mogłaby zostać zapłacona jedynie w euro, z wyłączeniem, jak w postępowaniu przed sądem krajowym, waluty mającej status prawnego środka płatniczego w państwie członkowskim nienależącym do strefy euro, może prowadzić do odmiennego traktowania poszkodowanych pasażerów lub ich następców prawnych; takie odmienne traktowanie nie może zostać oparte na jakimkolwiek obiektywnym uzasadnieniu.

Trybunał stwierdził, że brak możliwości dochodzenia owego odszkodowania przez uprawnionego pasażera w walucie krajowej mającej status prawnego środka płatniczego w państwie członkowskim miejsca jego zamieszkania byłaby niezgodna w wymogiem szerokiej wykładni praw pasażerów lotniczych przyznanych im przez wspomniane rozporządzenie oraz z zasadą równego traktowania poszkodowanych pasażerów i ich następców prawnych.

Trybunał uściślił w końcu, że wypłata kwoty odszkodowania należnego w walucie krajowej mającej status prawnego środka płatniczego w państwie członkowskim miejsca zamieszkania danych pasażerów zakłada, siłą rzeczy, konwersję euro na tę walutę. Jako że rozporządzenie nie zawiera żadnej wskazówki w tym zakresie, warunki dokonywania konwersji walutowej, w tym ustalenie mającego do niej zastosowanie kursu wymiany, należą do prawa krajowego państw członkowskich, przy poszanowaniu zasad równoważności i skuteczności.

Trybunał doszedł do wniosku, że pasażer, którego lot został odwołany lub doznał dużego opóźnienia, względnie jego następca prawny, może domagać się zapłaty odszkodowania, o którym mowa w rozporządzeniu w sprawie praw pasażerów lotniczych, w walucie krajowej, która obowiązuje w miejscu jego zamieszkania, w związku z czym rozporządzenie to stoi na przeszkodzie uregulowaniu lub praktyce orzeczniczej państwa członkowskiego, zgodnie z którymi powództwo odszkodowawcze takiego pasażera lub jego następcy prawnego podlega oddaleniu z tej tylko przyczyny, że roszczenie określono w walucie krajowej.